Recalls - jaaroverzicht 2015

Glasfragmenten en vervalste verpakkingen

In 2012 was er de met Salmonella verontreinigde gerookte zalm van Foppen en in 2013 en in 2014 waren er veel affaires met niet-traceerbaar vlees en met rundvlees dat was vermengd met paardenvlees. In 2015 vonden echter geen grote voedselveiligheidsincidenten plaats. Net als voorgaande jaren waren er recalls van onveilige producten vanwege glasfragmenten en microbiologische verontreiniging. Bovendien was de allergenendeclaratie op producten niet in orde.

EVMI achtergrond & analyse - jaaroverzicht 2015

EVMI achtergrond & analyse - Recalls

Sinds 2005 zijn voedingsmiddelenbedrijven verplicht veertien allergenen op de verpakking te declareren. Zoals te zien is in het overzicht in de buitenste kolommen gaat het tien jaar later nog steeds zeer regelmatig verkeerd. Vaak corresponderen product en etiket niet. Dan is een verkeerd etiket op een product geplakt, of de verpakking gevuld met het verkeerde product. Zo zat er bijvoorbeeld Super juice spinazie-selderij in de flessen waar Super juice avocado-spinazie op stond.

Ook kan verkeerde receptuur gebruikt zijn, waardoor allergenen zijn verwerkt die niet op de verpakking worden vermeld. Producten met niet gedeclareerde allergenen zijn onveilige producten, maar niet voor iedereen schadelijk. Consumenten die niet allergisch zijn voor dat specifieke allergeen kunnen ze dus gewoon eten of drinken. De NVWA waarschuwt op zijn website doorgaans niet voor producten met niet op het etiket vermelde allergenen. In 2015 gebeurde dat alleen twee keer bij producten met noten en met pinda: de Grand’Italia Pomodorini Ricotta pastasaus die cashewnoten bleek te bevatten en de Coop Pittige Kip salade die afgevuld was met Kip Saté salade en daardoor pinda’s bevatte.

Waarschuwingen voor producten met niet gedeclareerde allergenen zijn wel terug te vinden op de websites van het Anafylaxis Netwerk Nederland (www.anafylaxis.nl) en de Stichting Voedselallergie (www.voedselallergie.nl), die zich specifiek op allergische consumenten richten. Zij worden door de fabrikanten geïnformeerd.

Amandelen

Allergenen kunnen ook in een product terechtkomen doordat de grondstoffen verontreinigd zijn. In 2015 werd een groot aantal producten teruggehaald vanwege amandelmeel. In de Verenigde Staten en Canada werden in het begin van het jaar producten aangetroffen waarbij de specerij komijn gedeeltelijk vervangen was door pinda of amandel. In de VS waren er diverse recalls van komijn en producten met komijn. Om die reden nam de Food Standards Agency, de Britse tegenhanger van de NVWA, steekproeven. In februari riepen diverse Britse retailers fajita-maaltijden terug vanwege niet gedeclareerde amandelen in de specerijenmix. Ook in Nederland volgden diverse terughaalacties van fajita-mixen. In mixen van de merken Plus, Markant, Perfect, Spar, Santa Maria en Casa Fiesta werd amandel aangetroffen terwijl dat niet op de verpakking stond.

De Britse hoogleraar Chris Elliott – die in Groot-Brittannië het onderzoek naar het paardenvleesschandaal leidde – zei in februari in de krant The Independent dat hij vreesde dat goedkope pinda’s en amandelen heimelijk werden gebruikt ter vervanging van de duurdere komijn. Dat zou samenhangen met de slechte oogst in het voornaamste teeltgebied, de regio Gujarat in India, en de daarmee samenhangende hoge prijzen.

Volgens het Nederlandse bedrijf Allergenen Consultancy zijn er echter zowel in Groot-Brittannië als in Canada allergenenrecalls later ingetrokken, omdat de analyses niet bleken te kloppen. “Bepaalde componenten, zoals polyfenolen, kunnen verstorend werken in de analyse. Daarnaast kunnen ook vals-positieve uitslagen optreden bij planten die botanisch verwant zijn.” Naast fraude en vals-positieve analyses is een mogelijke oorzaak van de detectie van amandelen ook kruisbesmetting in de keten.

Nutrilon

Van een heel andere orde was de waarschuwing van Nutricia in juni dat er mogelijk blikken Nutrilon Pepti 1 en 2 in omloop waren waar een andere voeding in zat.

Op de verpakking was door een onbekende partij een vervalst etiket geplakt waardoor het leek of er koemelkvrije voeding in zat. De kans bestond dat kinderen met een koemelkallergie hierdoor voeding kregen die een ernstige allergische reactie kon veroorzaken.

De foutief geëtiketteerde blikken waren volgens de NVWA aangetroffen ‘buiten het reguliere verkoopkanaal’. Nutricia verzekerde dat producten die aangekocht waren via het reguliere verkoopkanaal (zoals apothekers, facilitaire bedrijven en de online kanalen van Nutricia en haar partners) correct en veilig waren.

De politie hield in juni twee verdachten aan. In november verrichtte de Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de NVWA (NVWA-IOD) nog eens vier aanhoudingen. Mogelijk waren zij ingesprongen op de schaarste, door reguliere Nutrilon-producten om te katten naar het duurdere koemelkvrije product. Eerder was namelijk gebleken dat Nutricia door een brand in de fabriek in Cuijk in februari sommige producten tijdelijk niet kon leveren. Bovendien zijn de afgelopen jaren in winkels al op grote schaal pakken Nutrilon opgekocht om te verschepen naar China. Daar is een grote vraag naar Nederlandse kindervoeding, omdat de Chinese producten niet vertrouwd worden.

Vlees

Er waren minder incidenten met onveilige vleesproducten dan de afgelopen jaren. In mei moest het Rotterdamse Mei Sum Food Products onder meer visballetjes met varkensvlees en broodjes bapao terughalen omdat het varkensvlees niet goed te traceren was.

Jumbo deed in mei bij de Jumbo- en C1000-winkels een recall van de Maaltijdsalades Italiaanse Kip. De maaltijdsalade bevatte door een productiefout rauwe in plaats van gegaarde kip. In juni deed Padifood een recall van diverse verpakkingen saté, die werden verkocht bij Deen, Dekamarkt, Dirk van den Broek, Hoogvliet, Plus en Spar. De verpakking van het vleesproduct sloot niet goed waardoor geur- en smaakafwijkingen niet waren uitgesloten. Bovendien konden de producten al vóór het verstrijken van de houdbaarheidsdatum bedorven zijn.

Opmerkelijk was dat Albert Heijn in juli stopte met de verkoop van lamssteak vanwege E. coli op het vlees. De besmettingen kwamen aan het licht bij steekproeven die AH doet. Daarop besloot het bedrijf onmiddellijk tot een zogeheten ‘positive release’: iedere aangeleverde partij werd getest op E. coli. Daaruit bleek dat de bacterie regelmatig op het vlees zit. AH nam daarop contact op met de Engelse en Ierse leveranciers van lamssteaks om ze te vragen nog hygiënischer te werken. Het lukte echter niet de besmettingen terug te dringen. Albert Heijn ging daarna op zoek naar andere leveranciers van lamssteaks.

Bacteriën

Ook in andere productgroepen waren recalls vanwege bacteriologische verontreiniging. Albert Heijn haalde eind februari uit voorzorg AH Hummus zongedroogde tomaat uit de winkels terug vanwege Listeria. In maart waarschuwde de NVWA voor rauwmelkse Roquefort, die was verontreinigd met de E. coli bacterie. Twee maanden later waarschuwde de NVWA opnieuw voor kaas die bacteriologisch niet in orde was. Franse kazen van Le Petit Fiancé des Pyrénées bleken namelijk besmet met Salmonella.

Deen Supermarkten riep in augustus bakjes knoflooksaus terug omdat de saus in contact was gekomen met rauwe grondstoffen. Daardoor was ongewenste bacteriegroei niet uit te sluiten en kon de voedselveiligheid niet worden gegarandeerd.

Consenza en Atkins International deden in augustus recalls van Consenza Glutenvrije Crispy Choco Wafers en Atkins Chocolate Break. De producten waren mogelijkheid besmet met ‘een ziekmakende bacterie’. Vermoedelijk was dat Salmonella want dat was de reden dat Damhert Nutrition en het Duitse Dr. Schär chocoladerepen van het eigen merk terughaalden.

Glas

In april bleek een Belgische meelfabrikant speltmeel te hebben geleverd waar kleine stukjes glas in konden zitten. Ook in Nederland werden daarom toast en volkoren eierkoeken van verschillende merken teruggeroepen.

Lidl waarschuwde in mei voor problemen met alcoholarm bier Argus Panaché. Bij het opendraaien van de fles konden glassplinters in het product terechtkomen. Ook in Graves Supérieures witte wijn zaten mogelijk kleine glasdeeltjes. “Omdat het om heel kleine deeltjes gaat, is er volgens experts geen bewezen gevaar voor de volksgezondheid. Maar als extra voorzorgsmaatregel is toch besloten dit product terug te roepen”, stelde importeur Groupe LFE, namens wijnhuis Les Chais Réunis. De wijn was verkrijgbaar bij een groot aantal supermarkten: Spar, Plus, Dirk van den Broek, Dekamarkt, Boni, Jan Linders, Poiesz, Deen en MCD.

Rond die tijd deed Lidl een recall van zoete witte wijn, omdat er mogelijk glasdeeltjes in de fles zaten. Het ging om flessen Comté Tolosan Moelleux blanc 2014 van de Franse leverancier Leroy Chevalier. Tijdens het afvullen bij de leverancier was per abuis een verkeerde partij flessen gebruikt.

Iglo had niet te kampen met glasfragmenten, maar met kleine stukjes plastic. Om die reden haalde het bedrijf begin juni visschnitzels terug uit de winkels.

• Supermarktketen Coop haalde begin februari Coop Pittige Kip salade terug. Door een productiefout bij de leverancier konden de verpakkingen zijn afgevuld met Coop Kip Saté salade, dat pinda’s bevat.
• Go-Tan haalde in februari Han’s Daily Wok Beef Teriyaki terug. Bij een deel van de verpakkingen was per ongeluk Lemongrass saus in de wikkel verpakt, gevaarlijk voor mensen met een vis- of weekdierenallergie.
• In februari waarschuwde een groot aantal fabrikanten en retailers voor fajita-mixen die amandel bevatten, terwijl dat niet op de verpakking stond. Inkooporganisatie Superunie waarschuwde voor de mixen van Plus, Markant en Perfect, en ook Spar haalde fajita-mix terug. Bovendien werd gewaarschuwd voor diverse mixen van Santa Maria en Casa Fiesta, onder meer verkrijgbaar bij Albert Heijn.
• Grand’Italia waarschuwde consumenten met een notenallergie in maart voor de Grand’Italia Pomodorini Ricotta pastasaus. De saus bevatte namelijk sporen van cashewnoten.
• Eveneens in maart waarschuwde importeur Heuschen & Schrouff Oriental Foods Trading voor tamarindestukjes met suiker van Food Specialize CO. Op het etiket stond niet vermeld dat het product het allergeen sulfiet bevat.
• In april waarschuwde Jumbo Supermarkten dat er in de bodem van de verse aardbeienslof van Jumbo amandelen waren verwerkt. Consumenten met een notenallergie dienden af te zien van consumptie.
• Superunie waarschuwde in april voor Paneermeel Naturel van het merk Markant vanwege niet gedeclareerde mosterd en selderij.
• Plus adviseerde mensen met een notenallergie in mei om de Chunky Dip Zontomaten en Chunky Dip Tomaten Basilicum van Plus niet te eten. Deze producten bevatten namelijk cashewnoten, wat niet op het etiket vermeld stond.
• Lidl haalde in mei in de regio Noord-Holland zakjes gesneden vijgenwegge terug. Per abuis was notenwegge in de verpakking terechtgekomen.
• Ook in mei kwamen de AH Chocolade pindakoeken per ongeluk terecht in de verpakking van de AH pindakoeken. Daardoor ontbrak de vermelding dat er soja in het product was verwerkt.
• Açaico waarschuwde in juni voor de Açaico-ijsjes met chocolade. Daar was namelijk ongedeclareerde magere melkpoeder en sojalecithine in verwerkt en dus was het product niet geschikt voor consumenten met een soja-allergie, lactose-intolerantie of koemelkallergie.
• Oliehoorn deed begin juli een recall van currysaus, tomatenketchup, hamburgersaus en Wimpie-saus omdat er sporen van amandelen in konden zitten. Dat stond niet op het etiket aangegeven.
• Albert Heijn haalde medio juli AH Frisse fruitstukjes terug uit de winkels. Reden daarvoor was dat er door een productiefout pinda’s met chocolade- of yoghurtsmaak in terechtgekomen konden zijn.
• Een week later deed Choco Creation uit voorzorg een recall van de Choco Creation Fruitmix omdat er door een productiefout mogelijk enkele chocoladegecoate pinda’s in het product waren terechtgekomen. De verpakking was voorzien van de waarschuwing ‘kan sporen bevatten van pinda’s en noten’, maar toch waarschuwde het bedrijf nogmaals dat mensen met een pinda-allergie het product beter niet konden consumeren.
• Albert Heijn deed eind juli een recall van de roomboter appelnotenkoek van het AH-merk, omdat op de ingrediëntendeclaratie de naam en ingrediënten van de amandelpencees vermeld stonden. Mensen die allergisch zijn voor cashewnoot, hazelnoot en pecannoot werden daardoor niet voor deze noten gewaarschuwd.
• Superunie waarschuwde in augustus voor boterhamworst van het merk Oké. Enkele verpakkingen hadden het etiket van achterham gekregen. Daardoor was het allergeen mosterd niet vermeld.
• Ook STAR ging de fout in met Vleesbouillon il mio Brodo Carne Mista. De Italiaanse bouillon bevatte de allergenen selderij, melk en ei, terwijl dat niet duidelijk op de verpakking stond.
• Door een productiefout zat er eind september in chips in de smaak cheese & onion van het merk Kraax soja en tarwe, terwijl deze allergenen niet op de verpakking waren vermeld.
• Hema verzuimde in oktober op de vegaballetjes te vermelden dat het product soja bevatte. Ei stond vermeld onder het kopje’ bevat mogelijk’, terwijl beide ingrediënten er volgens de receptuur in zaten.
• Deen Supermarkten haalde begin oktober Deen muesli kokos terug. Op het etiket ontbrak de vermelding dat het product het allergeen walnoten bevatte.
• Jumbo supermarkten waarschuwde in oktober voor diverse soorten Jumbo kroepoek waarin mogelijk gluten waren verwerkt.
• Albert Heijn ging eind oktober de fout in met de flessen waar Super juice avocado-spinazie op stond. Ze waren per ongeluk gevuld met de Super juice spinazie-selderij en dus ongeschikt voor mensen die allergisch zijn voor selderij.

Tekst: Norbert van der Werff