In het oog sprongen in 2014 het Akkoord Verbetering Productsamenstelling, de adviezen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en onderzoeken naar biologische voeding, de noodzakelijke dagelijkse consumptie van groente en fruit en het Mediterrane voedingspatroon.
EVMI achtergrond & analyse – Jaaroverzicht 2014
Productherformulering
Minister Edith Schippers van VWS en de foodsector, waaronder FNLI en CBL, tekenden in januari het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Daarin werden afspraken gemaakt over verlaging van de gehaltes aan zout, verzadigd vet en calorieën in producten. Het bedrijfsleven (retail en producenten) heeft voor een aantal productcategorieën al afspraken gemaakt. Dat wordt stapsgewijs uitgebreid naar meer productgroepen. Het bedrijfsleven stelt zelf de maximumnormen per categorie. Voorwaarde is dat de normen haalbaar zijn, maar ook voldoende ambitie hebben. Daarbij weegt het advies van een wetenschappelijke adviescommissie zwaar. De selectie van de productcategorieën wordt gebaseerd op relevantie voor de volksgezondheid. Bijvoorbeeld de mate waarin een product gegeten wordt en de verbetering die mogelijk is.
De NVWA publiceerde in juli cijfers over zoutreductie. Daaruit bleek dat het zoutgehalte in levensmiddelen langzaam minder wordt, maar dat er nog steeds grote verschillen zijn in zoutgehaltes in vergelijkbare producten van verschillende fabrikanten. Bij conserven met enkelvoudige groenten en peulvruchten (-27 procent), Goudse 48+ kaas (-24 procent) en brood (-15 procent) is de daling van het zoutgehalte het grootst. Het zoutgehalte in diepvriessnacks, kant- en-klaarmaaltijden, sauzen, soep en vleeswaren is echter niet significant verlaagd. Opmerkelijk is dat het etiket bij geherformuleerde producten niet altijd wordt aangepast. Daardoor lijkt het alsof er meer zout in zit dan daadwerkelijk het geval is.
Voedingsbeleid
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid pleitte in oktober voor een actiever overheidsbeleid om de gezondheid te bevorderen. De WRR wilde een dubbel stoplichtensysteem voor voedingsmiddelen. Consumenten kunnen dan in één oogopslag zien of een product gezond is en of het duurzaam is geproduceerd. Bovendien moet er meer aandacht komen voor de ‘ecologische houdbaarheid’ (duurzaamheid, voedselzekerheid), volksgezondheid (waaronder ongezonde voeding en de risico’s van multiresistente bacteriën) en de ‘robuustheid van het voedselsysteem’ (de veerkracht van de voedselproductie bij al dan niet plotselinge veranderingen).
De WRR deed bovendien de aanbeveling duurzamer geproduceerd en gezonder voedsel te subsidiëren door een heffing op minder duurzame en minder gezonde voeding. Een dergelijke regeling was er ook bij de introductie van loodvrije benzine. De loodhoudende benzine kreeg toen een opslag die gebruikt werd om de prijs van loodvrije benzine te verlagen.
Volgens Brits onderzoek zouden mensen die dagelijks 375 gram groente en 300 gram vers fruit eten, 42 procent minder risico hebben op vroegtijdig overlijden.
Biologische voeding
Biologische voeding bevat een hoger gehalte aan antioxidanten. Dat blijkt uit een meta-analyse van 343 peer-reviewed publicaties van onderzoekers van onder andere Newcastle University. De gemiddelde niveaus van de antioxidanten in biologische voeding liggen 19 procent (fenolen) tot 69 procent (flavanonen) hoger, dan van niet-biologische voeding. De aangetroffen verschillen tussen antioxidant-activiteit in biologische en niet-biologische gewassen zijn groter bij fruit dan bij groente.
De onderzoekers constateerden bovendien verschillen voor enkele mineralen en vitamines. Zo zit er 6 procent meer vitamine C in biologische producten. Aan de andere kant werd in biologische producten 15 procent minder vitamine E gedetecteerd.
Aanbevolen hoeveelheid groente
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 2 ons groenten en 2 stuks fruit is wellicht veel te weinig om effect te hebben. Uit Engels onderzoek van het University College Londen blijkt dat de norm eigenlijk omhoog moet naar 375 gram groenten en 300 gram fruit. Mensen die dagelijks 5 porties groenten (375 gram) en 300 gram vers fruit eten, zouden dan zeker 42 procent minder kans hebben om vroegtijdig te overlijden.
Mediterrane voeding
Promotieonderzoek van Ellen Struijk wijst uit dat mensen met een Mediterraan voedingspatroon, waarin ook veel groente en fruit zit, ongeveer 2 maanden langer in goede gezondheid leven. Een Mediterraan voedingspatroon bevat daarnaast weinig vlees en veel noten, vis en onverzadigd vet. Personen die behalve een Mediterraan type voedingspatroon, ook rapporteerden lichamelijk actief te zijn en niet te roken en bovendien aangaven geen overgewicht te hebben, leven 2 jaar langer in goede gezondheid.
Tekst: Norbert van der Werff