CO2 feiten over vlees sturen publiek het bos in

14 april 2017

rundvlees3-315-300x225 De meest uiteenlopende cijfers over de CO2-uitstoot van vlees doen de ronde. Mark Soetman zette er een aantal op een rij.

Door Mark Soetman - Foodlog opinie

Op 2 februari plaatste Eva Jinek op haar site het artikel Vlees verpest onze planeet, waarom eten we het dan nog? Als bron noemt ze de veelbesproken documentaire Cowspiracy. Dankzij de populaire presentatrice weet Nederland nu dat koeien meer broeikasgassen dan de totale transportsector produceren. Jinek zegt het zo: "dus meer dan alle auto’s, vrachtwagens, treinen, schepen en vliegtuigen bij elkaar. En niet zomaar een beetje, de koeien zijn goed voor 51 procent van alle uitstootgassen, de transport voor 13 procent." Daar word je wakker van.

Toch wrijf je je ogen even uit. De Partij van de Dieren hield het cijfer namelijk beperkt tot 18 procent. Milieucentraal rekende twee jaar geleden uit dat juist ons reisgedrag voor de meeste CO2-uitstoot zorgt. De verschillen in cijfers en beelden die ze oproepen, zijn reden om op zoek te gaan naar de cijfers die in omloop zijn over het aandeel van de dierhouderij in de CO2-uitstoot als gevolg van menselijke activiteit en consumptie.

Van 2 procent tot 80 procent

De FAO, die algemeen als betrouwbaar geldt, zei in het bekende en veel geciteerde rapport Livestock’s Long Shadow aanvankelijk dat de dierhouderij een aandeel van 18 procent in de totale uitstoot moet worden toegerekend. Later corrigeerde de organisatie dat aandeel naar 14,5 procent. Dat getal staat alleen voor het effect van dierhouderij exclusief de productie van eieren en melk.

De Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA), die onder de Obama-regering gold als een goede bron, houdt de totale uitstoot van de landbouw op 4 procent, waarvan ongeveer 2 procent voor veeteelt. Het lage cijfer ten opzichte van de FAO is deels begrijpen omdat de EPA de opname van CO2 door landbouw verdisconteert.

De Partij van de Dieren noemt 18 procent; Wakker Dier blijkt wat conservatiever en noemt 14,5 procent. Het Nederlandse bureau Blonk Milieuadvies houdt het op 18 procent. In ander onderzoek van de FAO wordt 18 procent voor de landbouw als geheel genoemd en zou - op basis van de verhoudingen die de EPA ziet - mogelijk 9 procent van de CO2 aan veeteelt moeten worden toegerekend. Het klimaatpanel IPCC heeft het over 10 procent en later over 12 procent voor de landbouw als totaal.

Eva Jineks 51 procent voor veeteelt lijkt nogal ver bij de werkelijkheid vandaan te liggen. Nog bonter maakte De Correspondent het. Het nieuwe blad voor kwaliteitsjournalistiek noemt - zonder enige bronvermelding - 80 procent.

Stefan Rahmstorf

De cijfers variëren van 2 tot 51 procent. De Correspondent plaats ik tussen haakjes, want die is wel erg ver verwijderd van de andere cijfers.

Maar hoe zit het met de laagste cijfers in al deze variatie? Daar geeft wellicht de Duitse oceanograaf en klimaatdeskundige Stefan Rahmstorf een antwoord op. Hij rekent voor dat 97 procent van de jaarlijkse CO2-uitstoot door de natuur zelf wordt geproduceerd, los van menselijke activiteit dus. Dat laat 3 procent voor menselijke uitstoot over. De biosfeer stoot zijn 97 procent echter in een gesloten kringloop uit, zegt Rahmstorf heel nadrukkelijk. Het gaat om ongeveer 770 miljard ton jaarlijks. Mensen voegen jaarlijks 22 miljard ton toe die niet zomaar opgenomen kunnen worden in de bestaande balans van het gesloten ecosysteem. Die 3 procent lijkt een schijntje op het geheel, maar het betekent dat we - uitgaande van die 22 miljard - iedere 35 jaar een totaal CO2-volume toevoegen dat net zo groot is als dat van de natuur maar geen functie heeft in het bestaande ecosysteem. Rahmstorf, zeker geen klimaatscepticus, maakt zich daar grote zorgen over omdat hij denkt dat door mensen veroorzaakte klimaatverandering ook in gematigde gebieden een grote impact gaat hebben. Tegelijk laat hij wellicht zien dat wie door het gebruik van fossiele brandstoffen meer voedsel gaat telen dan er op aarde was, een nieuw gesloten systeem zou kunnen maken. Daarop wijzen de cijfers van de EPA een beetje, ook al weten we sinds kort dat het gewas beslist niet alle uitstoot kan opnemen. Dat neemt niet weg dat de cijfers van de EPA pijnlijk zijn voor ons vanuit de media gevoede begrip dat we met vleesminderen ons bestaan op aarde kunnen redden.

Zou 97 of 98 procent van de door mensen veroorzaakte uitstoot dan helemaal niets of in ieder geval veel minder met ons vlees of voedsel te maken hebben? Het is denkbaar, want vooral plantaardige voedselproductie neemt weer CO2 op om te kunnen groeien.

Voor hoeveel niet in een kringloop vervatte en daarom dus gevaarlijke toegevoegde CO2-uitstoot zorgen vlees en landbouw nou echt? Ik zou het heel graag willen weten. Jij waarschijnlijk nu ook.

Altijd op de hoogte blijven?