Foto’s: Jos Goebbels en Pixabay
Door corona werd 2020 een bijzonder jaar voor de vleessector. De export naar China stond enige tijd op een laag pitje en de vraag naar kalfsvlees daalde sterk. Op de werkvloer kregen werknemers te maken met een coronaprotocol. Wat brengt het komende jaar? Jos Goebbels blikt vooruit in zijn laatste jaar als voorzitter bij de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV).
Welke trends verwacht u in 2021?
“Ik verwacht geen grote trends, we bevinden ons nog steeds midden in de coronapandemie. De verwachting is dat die nog wel even aanhoudt. Onze belangrijkste taak nu is ervoor zorgen dat onze mensen op de werkvloer hun werkzaamheden op een veilige manier kunnen blijven uitvoeren. We hebben vorig jaar een protocol opgesteld voor het beleid en voor de naleving van coronarichtlijnen in de vleessector. Dit protocol blijft helaas nog wel een poosje relevant.”
‘Men denkt kennelijk: het is vlees, dus het zal wel niet kloppen’
Welke impact door corona verwacht u het komende jaar?
“Nederlands kalfsvlees, dat voornamelijk in Zuid-Europese landen wordt geconsumeerd, had vorig jaar een slechte afzet. Doordat de horeca al zo lang gesloten is – niet alleen in Nederland maar ook in de landen om ons heen – is ook de vraag naar ander luxe vlees flink gedaald. We zagen bijvoorbeeld dat ook de afzet van waardevolle delen van het rund midden in de pandemie wegviel. Op dit moment is nog erg onzeker hoe de situatie rondom corona zich verder ontwikkelt en wanneer het openbare leven zich weer een beetje hervat. Dat heeft zijn weerslag op de vraag. Ik verwacht dat die vraag gaandeweg wel herstelt, als de vaccinaties voorspoedig verlopen en het openbare leven weer normaliseert.”
Op het allerlaatste nippertje kwam er toch nog een Brexit-deal. Wat zijn de gevolgen daarvan voor de Nederlandse export van vlees?
“Voor onze export met het Verenigd Koninkrijk zullen we vanaf april met certificeringen te maken krijgen. De vraag naar vlees zal blijven, het Verenigd Koninkrijk is afhankelijk van de import van voedingsmiddelen. Vooralsnog voorzien we geen echte hiccups. Nederland is het land met de beste logistiek ter wereld en we zijn een echte handelsnatie.”
Verwacht u nog ontwikkelingen in de consumptie van vlees?
“De vleesconsumptie is eigenlijk heel stabiel. We zien dat de vraag naar vlees toeneemt in landen met opkomende economieën. Als men meer te besteden heeft wil men ook vaker een stukje vlees eten. Een kwestie die ons nu in Nederland bezighoudt is de discussie rondom de reële vleesprijs.”
Welk standpunt neemt u daarover in?
“Ik ben voor een reële vleesprijs. Die prijs heeft betrekking op de duurzame productie van vlees, waarbij de sector nog verder investeert in verbeteracties op het gebied van milieu, gezondheid en dierenwelzijn. Maar ik ben tegen het huidige voorstel.”
Wat is uw bezwaar tegen dat voorstel?
“We staan helemaal achter de gedachte dat je de extra kosten, die de sector als geheel maakt voor de duurzame productie van vlees, doorberekent in de vleesprijs. We vinden alleen wel dat de meerprijs dan ook in zijn geheel moet terugvloeien naar de keten, en niet, zoals nu voorgesteld wordt, slechts de helft en dan alleen naar de boeren. De andere helft zou in het huidige voorstel aangewend worden om groenten en fruit goedkoper te maken. Wij vinden dat onterecht. Als het doel is om vlees duurzamer te produceren dan moet je daar doelstellingen voor afspreken en kijken wat de kosten zijn. Die moet je dan verrekenen in de vleesprijs en niet andersom redeneren; ik ga de prijs van vlees verhogen en dan zie ik wel wat ik met de opbrengsten doe. Dat is niet motiverend voor de keten.”
Welke doelen heeft de COV voor zichzelf geformuleerd voor het komende jaar?
“We evalueren onze grote thema’s, die beschreven staan in het masterplan ‘2025: De Nederlandse vleessector in balans’, dat we in 2016 hebben opgesteld. Die grote thema’s hebben betrekking op duurzaamheid, ketenmanagement, dierenwelzijn, kwaliteit van product en proces, integriteit en transparantie, kennis en innovatie, internationale marktpositie en export en goed werkgeverschap. Het komende jaar zullen we daarnaast ook zeker aandacht besteden aan de aanbevelingen uit het onderzoek naar arbeidsmigranten dat de commissie Roemer vorig jaar oktober publiceerde. Daaruit bleek dat niet iedere werkgever de criteria voor goed werkgeverschap naleeft.”
Waaruit bestaat dat goede werkgeverschap?
“Werknemers moeten een minimumloon ontvangen, onder een cao vallen en goede huisvesting krijgen in de nabijheid van hun werk. Onze aangesloten leden voldoen aan de criteria zoals Roemers die heeft geformuleerd. De commissie Roemers adviseert ook om tot een verplichte certificering te komen voor uitzendbureaus, een verbetering van de registratie van arbeidsmigranten en een verbetering van de huisvesting.”
Wat was de belangrijkste uitkomst daarvan voor uw sector?
“Het merendeel van deze punten hebben wij al verankerd in onze cao. In de huisvesting hebben lokale overheden een sleutelpositie. Als er in een gemeente of provincie veel bedrijven gevestigd zijn die gebruikmaken van arbeidsmigranten, dan moeten de bestuurders openstaan voor initiatieven om de arbeidsmigranten op een goede manier te huisvesten. Daar mankeert het nu vaak aan. Dat bedrijven voor economische activiteit in de regio zorgen wordt gewaardeerd door de politiek. Dan hoort er ook bij dat je de werknemers fatsoenlijk huisvest. Als arbeidsmigranten dichter bij hun werk wonen is het vervoer ook geen issue meer.”
‘De vleesconsumptie is eigenlijk heel stabiel. We zien dat de vraag naar vlees toeneemt in landen met opkomende economieën.’
Welke duurzame ontwikkelingen uit de sector kunnen we komend jaar verwachten?
“Meerdere. Dierenwelzijn en voedselveiligheid hebben topprioriteit. We willen de medewerkers die werken met levende dieren - van de stal op de slachterij tot aan het bedwelmen - dit jaar nog meer betrekken bij dierwelzijnsaspecten. Daarvoor geven we cursussen, voeren we wekelijks gesprekken en we willen alle betrokkenen faciliteren zodat ze optimaal hun werk kunnen uitvoeren. We doen dit vanuit een open houding, omdat we duidelijk willen krijgen tegen welke issues werknemers aanlopen in de uitvoering van hun werkzaamheden. Structureel doen we het uitstekend, maar toch moeten we ons vaak verdedigen.”
Hoe komt dat volgens u?
“Negatieve berichtgeving over incidenten in de vleesindustrie wordt altijd breed uitgemeten in de media. Men denkt kennelijk: het is vlees, dus het zal wel niet kloppen. Daardoor ontstaat een onevenwichtig beeld. Uit de inspecties van de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, red.) blijkt een heel ander beeld, dat duidelijk maakt dat onze aangesloten bedrijven de boel juist goed op orde hebben. Ik stoor me ook echt aan beelden die in het geheim worden gemaakt om vervolgens breed te publiceren, zonder eerst met het bedrijf te overleggen over mogelijke verbeteringen. Liever heb ik dat men de dialoog zoekt. Onze leden zijn ook al heel lang in gesprek met dierwelzijnsorganisaties. Daar komen mooie samenwerkingen uit voort, zoals het Beter Leven keurmerk. We zijn voortdurend met elkaar op zoek naar de balans tussen dierenwelzijn en de mogelijkheden in de productieketen. Het lastige is dat we de negatieve beeldvorming niet goed en niet snel genoeg kunnen pareren. Daar willen we de komende tijd heel stevig op inzetten.”
Belangenorganisatie COV
De Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) behartigt de collectieve belangen van werkgevers in de Nederlandse vleessector, zowel nationaal als internationaal. De 31 leden van de COV zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor ongeveer 90% van de totale Nederlandse omzet van vlees, goed voor een jaarlijkse omzet van ruim 8 miljard euro. Driekwart van het Nederlandse varkensvlees wordt geëxporteerd, 95 procent van het Nederlandse kalfsvlees. Jos Goebbels is sinds 2009 voorzitter van de COV. In juni 2021 gaat hij met pensioen, Laurens Hoedemaker volgt hem op.