Auteur: Erik Kruisselbrink

De twee creatieve ondernemers Luc van den Broek en Rinze Willemsen stoorden zich al heel lang aan het absorbermatje in de vlees- en visbakjes in de supermarkt. Net zoals consumenten, retailers, producenten en recyclebedrijven dat deden.

Na een jarenlange zoektocht naar de juiste folie en machine, is het nu zo ver. Het nieuw ontwikkelde bakje getiteld GravityTray, zonder absorber en met speciaal bodemreservoir, gaat richting massaproductie.

‘Wie wil er nu niet af van dat viezige lapje kunststof dat zich in trays van vlees- en visproducten bevindt om het vocht uit het product op te vangen’ vroegen Luc van den Broek en Rinze Willemsen zich een aantal jaren geleden af. Maar hoe ontwerp je een verpakking waarin geen absorber meer nodig is en waar je toch het vocht uit de verpakking haalt? “Het principe van de GravityTray is te vergelijken met de wespenvanger die je in de zomer maakt: een petfles die je doorsnijdt en waarvan je de bovenkant omgekeerd in de bodem zet”, vertelt technisch directeur Van den Broek van het bedrijf, dat eveneens GravityTray heet.

‘Naast consumenten willen ook overheden van de absorbers af’

“We hebben de tray zo geconstrueerd dat al het vocht uit het vlees of vis via kanaaltjes naar het midden van de bodem stroomt. Dat komt doordat de bodem van alle kanten naar het midden afloopt. Daar verdwijnt het vocht door een opening via een pijpje in een onderliggend reservoir, dat er speciaal onder is geseald. Als je het bakje nu ondersteboven houdt, blijft de vloeistof in de onderkamer van de originele tray. Dit komt doordat het eerdergenoemde pijpje boven het vocht uitsteekt. Daardoor kan het vocht niet meer terug de tray in stromen. Op dat principe hebben wij patent aangevraagd, en vervolgens ook op de productietechniek. De naam GravityTray is afgeleid van de zwaartekracht op basis waarvan het principe is ontwikkeld.”

Een machine om een tray met een dergelijk onderliggend reservoir te produceren was er ook nog niet, dus die werd ook ‘in eigen huis’ ontwikkeld.

Apart folievel

De productie van de verpakking gaat als volgt. Uitgangspunt is een gethermovormde tray, waarin de naar het midden aflopende kanalen al zijn voorgevormd. In die tray maakt een gatenpons als eerste de openingen in de bodem. Vervolgens wordt een velletje voor de bodemfolie gesneden. Het reservoir kan namelijk alleen worden geconstrueerd met een van tevoren op maat gesneden folievel.

Van den Broek: “Als je eerst de folie vanuit de rol op het bakje aanbrengt en pas dan de uitsnede maakt, snijd je ook het bakje kapot. Daarom kozen wij voor het ter plekke uitsnijden van de bodemfolie.”
Na uitsnede wordt het folievel door middel van puntsealen aan de onderkant van de tray aangebracht. Dan wordt het reservoir vervolmaakt met een contourseal. Direct daarop checkt een infrarood visioninspectiesysteem van QiPack of de verpakking helemaal dicht zit. Een tray met lekkage wordt de automatisch uitgestoten.

Voeten in de aarde

Anderhalf jaar geleden was de ontwikkeling zo ver dat het bakje gemaakt kon worden. Van den Broek: “Critici konden toen nog zeggen dat het een tray was, die was gemaakt op een handapparaat. Ze wilden wel eens zien hoe het was als de tray op een productiemachine werd gemaakt. We gingen dus op zoek naar een machinebouwer, en toen bleken alle Europese machinebouwers de komende negen maanden vol te zitten. Bovendien stelden ze allemaal vraagtekens bij de haalbaarheid. Uiteindelijk hebben we toch een partij gevonden voor wie het geen enkel probleem was een dergelijke machine te bouwen. Die heeft de machine uiteindelijk in een paar maanden gebouwd. Die machine staat nu in ons pand in Oosterhout, een pand dat we een jaar geleden speciaal voor GravityTray hebben betrokken.”

Zoektocht naar de juiste PET

“We hebben heel veel tijd gestopt in het vinden van de juiste PET”, vertelt Van den Broek. Wij wilden namelijk een tray van monomateriaal PET. In het verleden waren deze trays alleen beschikbaar uit PET/PE, waarbij de PE als seallaag diende. PET is heel lastig te sealen. De huidige PET-trays bevatten additieven om de trays minder stroef te maken om de geneste trays tijdens productie te kunnen ontnesten. Maar deze additieven maken het sealen dikwijls weer onmogelijk. Dus je moet een PET hebben dat niet stroef is, maar dat wel monomateriaal blijft en goed sealbaar wordt.”

'Groot voordeel van PET is dat het beter recyclebaar is’

“Ons eerste idee was overigens om een PP-tray te gaan maken”, vervolgt Van den Broek. “In landen als Engeland en Duitsland waren die al veel populairder dan in Nederland. Maar als je een dergelijke tray in PP wilt maken, moet dat minimaal in een dikte van 500 tot 600 mµ, terwijl bij PET een dikte van 350 mµ genoeg is. Dat scheelt heel veel verpakkingsmateriaal. Wij zijn inmiddels al uitgekomen op een folie van 320 mµ en we zijn nu bezig om dat nog dunner te maken. Een enorme materiaalbesparing. Dat kan ook omdat wij een dubbele bodem in de tray hebben, waardoor je met lichter materiaal een net zo sterke tray hebt. Het voordeel van PET is ook dat vlees en vis dat in de supermarkt wordt verkocht, begast is. Dat is voor mono-PET geen probleem, voor mono-PE of mono-PP wel.”

Betere recyclage

Groot voordeel van PET is ook de betere recyclebaarheid ten opzichte van de twee andere materialen. “PP en PE worden op dit moment nog veel minder gerecycled, omdat het veel lastiger is om daar schone monostromen in te verkrijgen. Bij PP is het probleem dat sommige flessen gevuld zijn met chemicaliën. Het voordeel van petflessen is, dat die in 99 procent van de gevallen alleen maar gevuld zijn met frisdranken.”

Van den Broek erkent dat PET-trays ook nog maar mondjesmaat worden gerecycled, omdat daar nog geen kritische massa voor is. “Het is een beetje het kip-ei verhaal. Als er meer goed-recyclebare PET-trays op de markt komen en je massa creëert, wordt het voor recyclagebedrijven interessant. Je moet ergens beginnen. Diezelfde discussie heb je bij auto’s die geheel zonder fossiele brandstoffen rijden: een elektrische auto gaat pas werkelijk een milieuvoordeel opleveren zodra ook de elektriciteit waarmee hij geladen wordt van windmolens en zonne-energie komt.”

Branding op de onderkant

De GravityTray kan zowel van een transparante als gekleurde bodemfolie worden voorzien. Die folie kan bijvoorbeeld bedrukt worden voor branding: een belangrijke extra USP.

Die gekleurde bodemfolie ziet Van den Broek niet als een onoverkomelijk recycleprobleem. Die bodemfolie kan tijdens de recyclage weer van de transparante folie van de tray zelf worden gescheiden. “Veel petflessen worden ook eerst samengeperst voordat de PET opnieuw wordt gebruikt. Een supermarkt heeft geen ruimte om al die lege petflessen op te slaan en daarnaast scheelt het gigantisch veel volume bij het transport naar de sorteerder. Na het shredderen bij de verwerker kunnen de diverse kleuren van elkaar worden gescheiden om opnieuw te worden gebruikt.”

De eerste bakjes voor de Nederlandse en Belgische markt worden geproduceerd door een thermovormer in België, vertelt Van den Broek. “Door de enorme internationale interesse zijn wij ook in gesprek met andere prominente internationale thermovorm- en materiaalbedrijven om op die manier per wereldregio op te kunnen schalen. We onderzoeken hoe we de snelheid kunnen matchen met de capaciteit van thermovorm-machines. Dat gaat de goede kant op. Op dit moment worden de eerste internationale overeenkomsten voor samenwerking ondertekend.”

gravitray

Stormloop

Om de industrie te laten weten dat de GravityTray bestaat, heeft het marketingteam van GravityTray op - nog maar slechts - twee LinkedIn-pagina’s een post met een filmpje geplaatst. Dat resulteerde binnen een week in meer dan 50.000 views, vele honderden ‘likes’ en honderden internationale aanvragen. “Voor een onderwerp als verpakking een uitzonderlijk hoog resultaat op slechts een eerste eenvoudige marketingactie”, vinden Van den Broek c.s.

Tijdens de opvolgende gesprekken met veel geïnteresseerde bedrijven werd bevestigd dat de internationale retail en vlees- en visproducenten snel van de absorber af willen. Van den Broek: “Van hen hebben we begrepen dat de meeste bacteriën in het vrijgekomen vocht zitten. De scheiding van vlees of vis en dit vocht zou ook nog eens bevorderlijk kunnen zijn voor de houdbaarheid, maar dat is nog niet onderzocht.”

Naast consumenten willen ook overheden van de absorbers af. “De absorber is namelijk een probleem voor een verpakking om EFSA- en FDA-approved te zijn. Het wordt wel gedoogd, maar ideaal is het niet. Het nadeel van zo’n absorber-matje, is dat hij is uitgesneden, zodat er van het randje altijd microdeeltjes kunststof in het product kunnen komen.”

Toekomst

Er staan nu al 28 internationale distributeurs klaar om de GravityTray te introduceren, verklapt Van den Broek. “Dit aantal loopt snel op. Vanuit de UK wordt door het team aldaar zelfs gedacht om een ‘eigen’ thermovorm-fabriek op te zetten. Het managementteam van GravityTray is in bespreking met tal van partijen om de tray zo snel mogelijk, maar beheerst, internationaal uit te rollen. Een enorme opgave maar dat zien wij als een prachtige uitdaging.”

Altijd op de hoogte blijven?