Hologrammen vind je overal, van rijbewijzen tot creditcards tot productverpakkingen. En volgens onderzoekers kunnen eetbare hologrammen in de toekomst zelfs voedingsmiddelen verbeteren. 

Onderzoekers zijn al een poos bezig met het ontwikkelen van hologrammen op ons eten. De meeste hologrammen worden met lasers op metalen oppervlakken, zoals aluminium, bedrukt, maar de materialen zijn niet eetbaar.

Ons verhaal begint een paar jaar geleden in de gemeenschappelijke gang van een universiteitsgebouw. De voedingswetenschapper Patrick Rühs, de materiaalwetenschapper Etienne Jeoffroy en de natuurkundige Henning Galinski werkten in verschillende onderzoeksgroepen, maar hun kantoren bevonden zich naast elkaar. Ze vroegen zich tijdens een pauze af hoe - en of - het mogelijk is om gekleurde chocolade te maken. Rühs onderzocht materiaaleigenschappen van voedingsmiddelen, Jeoffroy is gespecialiseerd in complexe materialen en Galinski deed al diepgaand onderzoek naar optische materialen. Het chocoladeproject werd gedreven door pure nieuwsgierigheid. Het drietal begon met het documeteren van de eigenschappen van chocolade, om te begrijpen wat er speciaal is aan het materiaal en waarom het bruin is.

‘Cool of ook nuttig?

Ze begonnen met experimenten met structurele kleuren op basis van eetbare coatings van goud en titaniumoxide. Afhankelijk van de dikte van de titaniumcoating verschenen er goudgele of diepblauwe kleuren op de donkere chocolade. Toch wezen ze die methode af, omdat het productieproces te complex zou zijn en het coaten van de chocolade, lastig en tijdrovend. De doorbraak kwam dankzij de hulp van studente materiaalkunde Anita Zingg, die de nieuwe techniek test als onderdeel van haar masterproject. Na een paar pogingen werkt het: er verschijnt een eerste kleurrijke glans op de chocolade. De wetenschappers verfijnen de methode en de glans wordt een gloed.

Ondertussen, op een heel andere plek in de wereld

In de verenigde Arabische Emiraten deed een groep onderzoekers dit onderzoek op andere voedingsmiddelen. Bader AlQattan, Haider Butt en collega’s wilden een veilige, snelle en veelzijdige manier vinden om eetbare hologrammen op een verscheidenheid aan voedingsmiddelen te tekenen.

Om hun methode te ontwikkelen, maakten de onderzoekers een oplossing van glucosestroop, vanille en water en droogden deze tot een dunne film. Ze bedekten de film met een fijne laag niet-giftige zwarte kleurstof. Vervolgens gebruikten ze een techniek genaamd directe laserinterferentiepatronen om het grootste deel van de kleurstof weg te etsen, waarbij ze verhoogde lijnen op nanoschaal achterlieten die een diffractierooster vormden.

Wanneer het door licht werd geraakt, brak de nanostructuur het licht in een regenboogpatroon, waarbij verschillende kleuren onder verschillende kijkhoeken verschenen. Het team kon de intensiteit en het kleurbereik regelen door de afstand tussen de lijnen in het rooster of het suikergehalte van de maïssiroopfilm te variëren. Voordat eetbare hologrammen in de winkel liggen, zijn de onderzoekers nog wel even bezig om de methode aan te passen aan een kleurstof van voedingskwaliteit die de synthetische zwarte kleurstof zou kunnen vervangen die in deze pilot- experimenten wordt gebruikt.

Hologrammen kunnen worden gebruikt om de herkomst van producten aan te tonen, of iets te zeggen over de samenstelling van een product. Maar het ziet er ook gewoon cool uit. Heel benieuwd wanneer wij het op ons bord zullen krijgen.

Deels eerder gepubliceerd op Foodlog.nl

Altijd op de hoogte blijven?