Zwerft het ziekmakende norovirus rond in je productiefaciliteit of restaurant, dan is het tijd om je schoonmaakmiddelen en -technieken eens onder de loep te nemen. Onderzoek laat zien dat reinigers niet altijd effectief zijn tegen het virus, ook al beweren ze op hun label van wel.
Jaarlijks worden in Nederland ruim een half miljoen mensen ziek door het zeer besmettelijke norovirus. Het is de nummer 1 veroorzaker van gastro-enteritis (buikgriep) en door voedsel overgedragen ziektes. Het norovirus is weerbarstig en laat zich moeilijk bestrijden door ontsmettingsmiddelen die in de voedingssector worden gebruikt. Zelfs reinigers die op hun label beweren effectief te zijn tegen het norovirus, zijn dat in de praktijk soms niet, schrijven onderzoekers medio 2022 in wetenschappelijk tijdschrift Applied and Environmental Microbiology.
Het onderzoeksteam, werkzaam in de Verenigde Staten, liet vier commercieel verkrijgbare schoonmaakmiddelen los op twee verschillende norovirussen en het tulanevirus, een surrogaat van het norovirus. Omdat onderzoek doen met norovirussen moeilijk is, worden reinigers vaak getest met vergelijkbare virussen zoals het feline calicivirus (FCV), maar eerdere studies laten zien dat dit niet altijd een betrouwbare methode is. Het tulane-virus schijnt een geschikter alternatief te zijn.
De werkzame stoffen in de geteste reinigers waren: ethanol (EtOH), anionische oppervlakte-actieve stof met een zuur (AAS), quaternair ammoniumzout (QAC) en natriumhypochloriet (NaOCl) (in de volksmond bleek genoemd). De eerste twee beweren op hun labels effectief te zijn tegen het norovirus. De reiniger met ethanol elimineerde het virus inderdaad naar behoren, maar de andere drie hadden relatief weinig effect.
Afmaken en afvegen
Naast doden is het virus fysiek verwijderen, ofwel wegvegen met een papieren doek, een belangrijke stap in het schoonmaakproces. Dat deden alle reinigers in meer of mindere mate, maar niet altijd veel beter dan gewoon water deed. Op het gebruikte papier vonden de onderzoekers bovendien hoge concentraties overgebleven virusdeeltjes terug na gebruik van de QAC- en AAS-reinigers en water, tegenover nauwelijks tot geen deeltjes na gebruik van het ethanolmiddel.
Hoewel de reiniger met AAS als werkzame stof op het label beweert effectief te zijn tegen norovirus, presteerde die het slechtst of op-een-na-slechtst van de vier middelen, afhankelijk van het gebruikte virus. Dat een schoonmaakmiddel met AAS dit label toch mag voeren, komt mogelijk doordat het getest is met een virus dat eigenlijk ongeschikt is, zoals het feline calicivirus (FCV). De onderzoekers adviseren om over te stappen naar een betrouwbaarder alternatief zoals het tulane-virus.
Overigens werd dit onderzoek medegefinancierd door de fabrikant van het schoonmaakmiddel met ethanol. Niet zo vreemd dus, dat die als beste uit de test rolde. Een onafhankelijke groep zou dat deel van de studie nog eens moeten uitvoeren, voordat er conclusies kunnen worden getrokken. Desalniettemin is de rest van het onderzoek relevant voor de voedselveiligheid en de manier waarop de werkzaamheid van reinigers nu wordt getest.
Referentie: Faircloth, J., Goulter, R. M., Manuel, et al. (2022). The Efficacy of Commercial Surface Sanitizers against Norovirus on Formica Surfaces with and without Inclusion of a Wiping Step. Applied and Environmental Microbiology, 88(17). https://doi.org/10.1128/aem.00807