Van suikerproducent tot suikerbietverwerker

29 maart 2022 Mischa Brendel Cosun

Foto's: Cosun 

Steeds meer voedselbedrijven weten waardevolle producten en materialen uit wat ooit hun restproducten waren te halen. Weinigen zijn hierin echter zo ver gevorderd als Royal Cosun.

Het moederbedrijf van Aviko, Duynie Group, Sensus, Cosun Beet Company (voorheen Suiker Unie) en SVZ, weet op slimme wijze tal van waardevolle stoffen, ook uit de restromen, van de aardappelen, bieten en cichorei die de dochterbedrijven verwerken te ontsluiten. Zo is Cosun Beet Company momenteel zelfs de grootste groen-gasproducent van Nederland.

Andries Olie is Sustainability Manager bij Cosun en een van de sprekers op Food Technology 2022. “We zijn de grootste groengasproducent in Nederland.” In zijn lezing op Food Technology zal Olie inzoomen op Cosun Beet Company. “Samen met logistieke dienstverleners hebben we vrachtauto’s ontwikkeld die 100% op dit groene gas rijden; ze kunnen tanken op het terrein van onze suikerfabrieken in Vierverlaten en Dinteloord.” De CO2-uitstoot per bulkvrachtwagen is hiermee 90% lager, wat neerkomt op een reductie van 160 ton CO2 per vrachtwagen per jaar. Daarnaast wordt er in vergelijking met een Euro 6 dieselmotor 75% tot 90% minder aan fijnstof en stikstofoxiden uitgestoten.

EVMI 2 2022 Andries Olie

Cosun maakt zich er hard voor dat werkelijk elk component van de suikerbiet een nuttige toepassing vindt. Olie: “Suikerbietenpuntjes en -staartjes die afbreken tijdens het wassen van de bieten, vergisten we tot groen gas in onze biomassavergisters. En ook uit waswater, waar kleine hoeveelheden suikers in oplossen, kunnen we groen gas winnen in methaanreactors.

Naamsverandering

In de suikerbiet verwerkende fabriek in het Duitse Anklam produceert Cosun Beet Company ook bio-ethanol. “De naamsverandering van Suiker Unie in Cosun Beet Company is een belangrijke”, vertelt Olie. “We zijn namelijk allang niet meer alleen een suikerproducent, maar een suikerbietverwerker. We gebruiken alles van de biet.”

“Bij ons begint het al bij de teelt”, vervolgt hij. “Samen met telers werken we aan een toekomstbestendige teelt, via het initiatief Groeikracht. Met ‘toekomstbestendig’ bedoelen we dat een teler rendabel moet kunnen telen en dat we gezamenlijk werken aan het behalen van de uitdagingen op het gebied van duurzaamheid.” Hij doelt daarbij onder andere op circulaire landbouw, biodiversiteit, toekomstbestendige onkruidbeheersing en het verminderen van de uitstoot.

Het gehele bedrijf Cosun met haar vijf businessgroepen is in handen van alle suikerbietentelers van Nederland. Olie: “Royal Cosun is een coöperatie van alle suikerbietentelers in Nederland. We zijn een toekomstgerichte coöperatie en samenwerking en verduurzaming zit echt in ons DNA.”

Eiwittransitie

Een actueel voorbeeld van het verwerken van andere componenten van de suikerbiet is het RuBisCo-eiwit (ribulose-1,5-bifosfaat carboxylase oxygenase, een enzym betrokken bij de fotosynthese), dat Cosun sinds 2019 op demoschaal wint uit suikerbietenloof. Dit hoogwaardig en functioneel plantaardige eiwit kan ter vervanging van eiwit uit kippeneieren dienen en kan daarmee een belangrijk ingrediënt zijn voor bijvoorbeeld veganistische producten. Olie: “We zijn het nu nog op demoschaal aan het winnen, maar dat willen we uitbreiden; het past prachtig in de eiwittransitie; naar een meer plantaardig voedingspatroon.”

Suikerbietenpulp, wat er van de suikerbieten overblijft nadat de suiker eruit is gewonnen, wordt gebruikt als veevoer. Maar suikerbietenpulp kan ook als grondstof dienen voor biobased producten, bijvoorbeeld voor de productie van duurzame verpakkingen en materialen. Olie: “Zo hebben wij een aantal tafels in ons kantoor staan die deels bestaan uit suikerbietenpulp.”

Meer dan food

Ook kan suikerbietenpulp gebruikt worden om duurzaam papier mee te maken. Dit is in samenwerking met papierfabrikant Crown Van Gelder ontwikkeld. Daarbij wordt een deel van de grondstof hout vervangen door suikerbietenpulp. Het grote voordeel hierbij is dat er in de suikerbiet geen lignine zit, een component dat bij het vervaardigen van normaal papier eerst uit de houtpulp verwijderd moet worden; dat maakt de vervaardiging van papier uit hout- en suikerbietenpulp milieuvriendelijker. Daarnaast worde de suikerbieten in Nederland, dus lokaal, geteeld en groeien ze veel sneller dan bomen. Olie: “Onze kilopakken suiker in de winkels zijn gemaakt van suikerbietenpapier.”

De beslissing om niet alleen suiker te produceren, maar ook andere producten op basis van de suikerbieten, biedt ook een strategisch voordeel, vertelt Olie. “Kijk naar Brazilië: daar produceren ze veel rietsuiker, maar ook bio-ethanol en ze kunnen vrij makkelijk switchen tussen de productie van die twee producten. Dat maakt je als bedrijf ook flexibeler.” Olie doelt daarmee ook op de overgewichtsproblematiek in de Westerse wereld, waar een (overmatige) consumptie van suiker deels aan bijdraagt. 

Olie: “Het mooie is dus dat suiker zelf ook ingezet kan worden voor groene, biobased toepassingen; als bron voor hernieuwbare koolstof. Cosun Beet Company en Avantium N.V. hebben de ambitie om gezamenlijk de eerste commerciële fabriek voor de productie van plantaardige glycolen te bouwen. Hiermee willen beide bedrijven gezamenlijk actief bijdragen aan een fossielvrije toekomst.

Dat Cosun de veelzijdigheid van de suikerbiet onderstreept, blijkt wel uit het Bright Beet Book dat het bedrijf publiceerde. Daarin zijn meer dan 130 verschillende toepassingen van de biet opgenomen.

Beperkende factoren

Toch is er op veel plaatsen in de wereld sprake van voedselschaarste. “Dat komt alleen meestal niet door een te lage voedselproductie, maar vooral door rampen, oorlogen en logistieke problemen”, aldus Olie. Wat hem betreft is het niet of-of, maar en-en. Hij vindt dit dan ook een probleem dat de hele wereld samen op moet pakken. Net als het klimaatprobleem overigens. “Dat heeft ook direct gevolgen voor de voedselproductie: klimaatverandering heeft effect op voedselzekerheid; de wereldwijde hoeveelheid vruchtbare grond, hoe geschikt een gebied is om een bepaald gewas te verbouwen. Vaker aanhoudende droogte of forse neerslag in korte tijd als gevolg van klimaatverandering kan ook invloed hebben op de oogst.”

Verspilling ga je óók tegen door zo min mogelijk van het gewas weg te gooien. Olie: “Vaak is techniek niet de beperkende factor; de huidige, op fossiele olie gebaseerde producten zijn vooralsnog vaak goedkoper dan het groene alternatief. Maar met het opschalen van processen en de stijgende olie en CO2-prijzen, komt een omslagpunt in zicht.”

Olie ziet nog veel potentieel voor het gebruik van vezels en andere stoffen uit de suikerbiet in de productie van home en personal care. “Zo willen we een duurzame bioraffinagefabriek in Delfzijl bouwen. In deze innovatieve fabriek zetten we straks bietenpulp van onze suikerfabrieken om in nieuwe plantaardige producten. De fabriek gaat produceren op 100% groene energie en levert naar schatting ruim 40 banen op. De plantaardige producten kunnen worden gebruikt als milieuvriendelijke vervangers van microplastics in onder andere verf, wasmiddelen, tandpasta, shampoo en make-up. De definitieve investeringsbeslissing van Cosun Beet Company valt later dit jaar. Ons Cosun productportfolio zal zich meer richting gezondheidsbevorderende en biobased producten gaan bewegen.”

Op Food Technology 2022 geeft Andries Olie op woensdag 13 april de lezing Bright Beet Solutions: sustainability and innovation at Cosun Beet Company.
Meer informatie: food-technology.nl

Altijd op de hoogte blijven?