Vermelden allergenen bij verpakte en onverpakte producten

31 oktober 2013

Medio december 2014 worden de nieuwe etiketteringsregels van kracht. Consumenten moeten gemakkelijker informatie kunnen krijgen over allergenen. De regels hebben óók betrekking op niet-voorverpakte producten, dus moet ook de ambachtelijke sector aan de slag.

EVMI achtergrond & analyse – Allergenen

Visdetaillisten moesten in 2002 op verpakkingen en schapkaartjes in de vitrine gaan vermelden of de vis gekweekt of gevangen was. Door de EU-verordening die toen van kracht werd, moest bij aquacultuur het land van herkomst vermeld worden en bij gevangen vis diende aangegeven te worden waar de vis gevangen was, zoals bijvoorbeeld het Noordwestelijke deel van de Atlantische Oceaan. Dat leidde tot veel discussie. Want hoe moest al die informatie op een verpakking of schapkaartje? En hoe moest het met partijen die waren samengesteld uit batches van diverse herkomst?

Voor al die problemen werden oplossingen bedacht. Ook de nieuwe regels (vastgelegd in EU-verordening 1169/2011, over de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten) roepen vragen op. En net als destijds met de verordening voor de informatieverstrekking over vis, zijn de nieuwe regels zeer ingrijpend. Niet alleen voor visspecialisten, maar ook voor slagers, bakkers, ijssalons en voedingsmiddelenfabrikanten. Gelukkig hebben ondernemers nog ruim een jaar de tijd om alle aanpassingen door te voeren. De nieuwe regels hebben onder meer betrekking op allergenen. Dit zijn de belangrijkste veranderingen.allergenen-illustratie-300x233

1 Voor álle foodbedrijven

Het wordt voor alle levensmiddelenbedrijven verplicht ook bij onverpakte producten de aanwezigheid van 14 allergenen te vermelden. Naast voedingsmiddelenfabrikanten moeten dus ook speciaalzaken en de horeca er werk van maken. Het gaat om deze allergenen:

  • melk, inclusief lactose
  • soja
  • gluten
  • vis
  • schaaldieren
  • weekdieren
  • ei
  • pinda’s
  • noten
  • selderij
  • lupine
  • mosterd
  • sesamzaad
  • sulfiet

2 Alléén ingrediënten

Producenten en verkopers van voeding moeten van alle producten duidelijk maken of er allergene ingrediënten in zitten. De nieuwe verordening heeft dus géén betrekking op mogelijke kruisbesmetting.

3 Schriftelijk, tenzij…

Informatie over allergenen moet gemakkelijk toegankelijk zijn voor de consument en schriftelijk zijn, goed leesbaar en onuitwisbaar. Te denken valt aan schapkaartjes en menukaarten, maar dat is niet afgebakend. EU-lidstaten mogen echter ook toestaan dat bedrijven schriftelijk slechts aangeven dat informatie over allergenen op verzoek te verkrijgen is. Die info kan naast schriftelijk ook digitaal worden gegeven via nieuwe media, of mondeling. Dus schriftelijk, tenzij de lidstaat anders besluit.

4 Leesbaar zonder loep

Op voorverpakte producten moeten alle verplichte items, dus ook de allergeneninformatie vermeld worden in letters met een x-hoogte van minimaal 1,2 millimeter. De verplichte informatie mag niet ondersneeuwen tussen de niet-verplichte informatie op het etiket.

5 Altijd en eeuwig

Als die verpakkingen klein zijn (de grootste zijde kleiner dan 10 cm2), mogen sommige gegevens worden weggelaten. Altijd moet worden vermeld: de naam van het product, het gewicht, de houdbaarheid én de allergenen. Ook op portieverpakkingen, zoals een zakje ketchup dat wordt aangeboden door een cateraar, moeten de allergenen staan (bevat…).

6 Behalve bij melk

Als de naam van het product al duidelijk maakt dat het een allergeen bevat, hoeft dat niet in de ingrediëntenlijst benadrukt te worden. Er hoeft dus niet op melk te worden vermeld: bevat melk.

7 Vet

De allergeneninformatie op voorverpakte producten moet opvallend worden weergegeven, afwijkend in stijl, lettertype of achtergrondkleur. Vet gedrukt heeft de voorkeur. Aangeraden wordt om alleen het deel van het woord dat betrekking heeft op het allergeen vet te drukken, dus melkpoeder in plaats van melkpoeder. Dat laatste is echter wel toegestaan.

[kader]

Toevoegen water

De Verordening voor informatieverstrekking aan de consument gaat over meer dan slechts allergenen. Zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe regels voor het vermelden van het toevoegen van water en wanneer een product is ingevroren.

Op diepgevroren voorverpakt vlees, vleesproducten of onbewerkte visserijproducten dient de datum te worden vermeld van invriezen, of bij meermalen invriezen en ontdooien, de datum waarop het product de eerste keer is ingevroren. Dat geldt níet voor niet-voorverpakte vleesproducten of vis, maar lidstaten kunnen die verplichting wel uitbreiden tot niet-voorverpakte producten.

Op vis- en vleesproducten moet in de naam van het product worden vermeld dat water is toegevoegd als dat meer dan vijf procent van het eindproduct is. Die verplichting geldt voor gesneden en geportioneerde vlees- en visproducten en filets, maar niet voor verder verwerkte producten, zoals worsten, gehaktballen of paté.Bij producten die in vocht worden gepresenteerd, moet naast het gewicht het uitlekgewicht worden vermeld. De EU beschouwt ijs hierbij ook als een vloeistof: bij geglaceerde producten, zoals vis, mag het netto gewicht dus niet de glacering bevatten. Het netto gewicht is dus het uitlekgewicht.[/kader]

8 Dubbel bij allergene hulpstof

Volgens de ‘FNLI handleiding tot implementatie van de voorschriften uit de Europese Verordening voor het verstrekken van voedselinformatie aan consumenten’, moeten bij verpakte producten allergene hulpstoffen ook in de ingrediëntendeclaratie benadrukt worden als het allergeen al als ingrediënt vermeld is. Dus als er soja in een aroma zit, wordt dat: Aroma (soja) Dat hoeft echter weer niet als datzelfde allergeen al in de naam van het product zit, dus als lactose gebruikt wordt als dragerstof in een zuivelproduct.

9 Dubbel bij online verkoop

Bij verkoop via een webshop moet informatie over allergenen aan de consument twee keer worden verstrekt: vóórdat de aankoop is afgerond én bij aflevering van het product.

10 Deadline

De nieuwe regels worden van kracht op 13 december 2014.[kader]

Meer info

De Europese Commissie heeft op 31 januari 2013 een Q&A-document gepubliceerd over de nieuwe etiketteringsregels: ‘Vragen en antwoorden over de toepassing van Verordening nr. 1169/2011 betreffende de verstrekking van voedselinformatie aan consumenten’. In juni 2012 bracht de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) de ‘FNLI handleiding tot implementatie van de voorschriften uit de Europese Verordening voor het verstrekken van voedselinformatie aan consumenten’ uit.[/kader]

Tekst: Norbert van der Werff | VerpakkingsSpecial - najaar 2013

Altijd op de hoogte blijven?