Vleesmythes en leerzame cartoons

Je kunt geen krant meer openslaan of vlees zit in het verdomhoekje. Terecht of onterecht? Huib Stam plaatst enkele kanttekeningen bij het 'slechtvleesnieuws'.

Door Huib Stam - Foodlog

Nog niet met een tankwagen Roundup zijn ze uit te roeien, de hardnekkige misverstanden over voeding en gezondheid. Zoals de mythes rond vlees en kanker. Greenpeace joeg heel België de gordijnen in met een als parodie bedoeld spotje waarin Maya de Bij een sigaret rookte. Maya de Bij schnabbelt bij in reclames voor vleeswaren. Vleeswaren zouden net zo slecht zijn als roken, beweerden de voedselactivisten met het spotje.

Dat stripfiguurtjes niet ingezet moeten worden in marketing die gericht is op kinderen, daar zijn we wel uit zo langzamerhand. Maar we moeten niet dichterlijk de feiten gaan overdrijven. De Belgische media sprongen er gretig op in. Het Laatste Nieuws laat Stefaan De Henauw, professor publieke gezondheid aan de Universiteit Gent, aan het woord: "Er is voldoende wetenschappelijk bewijs om te stellen dat er een verband is tussen het eten van bewerkt vlees en het krijgen van darmkanker. Alleen is dat verband vele malen minder sterk dan de correlatie tussen regelmatig roken en het krijgen van longkanker."

De Morgen sprak een collega van De Henauw uit Gent, Stefaan De Smet. Hij verwijst naar een recent rapport van het International Agency for Research on Cancer (IARC), waar Greenpeace zich op zou hebben gebaseerd. Maar: "Greenpeace heeft de wetenschappelijke data daar misbruikt," zegt De Smet. "De IARC heeft gesteld dat een hoog verbruik van vleeswaren een licht verhoogd risico op darmkanker inhoudt. Maar dan moet het al meerdere keren per dag op het menu staan."

Het is in het algemeen maar van heel weinig stoffen in onze dagelijkse voeding aangetoond dat ze een gunstig dan wel een ongunstig effect op de gezondheid hebben. En als er uit onderzoek blijkt dat er sprake is van een verhoogd risico op ziekte, dan is maar de vraag of er een causale relatie is met de consumptie van een bepaald voedingsmiddel, of dat die verhoging van dat risico het gevolg is van iets anders in de leefstijl.

Opvallend is dat Greenpeace, dat van geen rectificatie wilde weten, een tactiek gebruikt die sterk lijkt op de aanpak die de lobby van de voedingsindustrie volgt. Namelijk listig gebruik maken van het gebrek aan harde feiten over bepaalde voedingsmiddelen. De voedingsindustrie is gebaat bij onduidelijkheid en verwarring onder consumenten, Greenpeace jaagt de bevolking angst aan.

En zo kwam het genoemde rapport, Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective (een gezamenlijke inspanning van de IARC en de World Cancer Research Fund) toch nog onder de aandacht van de Belgische krantenlezers. Het rapport, dat de status heeft van de meest omvangrijke, actuele en gezaghebbende wetenschappelijke publicatie op dat gebied, werd op 24 mei wereldwijd gepresenteerd. De Nederlandse media sloegen er echter niet op aan.

Het rapport geeft een overzicht van wat er bekend is over de risico’s op kanker door het gebruik van voedingsmiddelen. Dat levert een zeer genuanceerd beeld op, prachtig weergegeven in de Interactive Cancer Risk Matrix. Voor de liefhebbers van echt leerzame cartoons.