Voedselveiligheid

11 oktober 2022 IJsbrand Velzeboer

Ons voedsel is momenteel extreem veilig, mits de verwerker zijn leveranciersbeoordelingen goed op orde heeft en de risicoprofielen op hun juiste waarde inschat. Daarvoor is veel kennis op de afdeling QA nodig en men moet het wereldklimaatbeeld en de actualiteit goed volgen. Dit kan groot financieel voordeel opleveren. Bijvoorbeeld, als blijkt dat de koffieoogst in het ene land als gevolg van nachtvorst verknald is, kun je direct bij de andere leverancier een grote bestelling doen en de concurrent voor zijn.

Het risicoprofiel van geïmporteerde grond­stoffen is continu aan verandering onderhevig. Sinds 2020 zijn er drie nieuwe gevaren op ons afgekomen en de ontstane schaarstes bieden veel louche partijen mogelijkheden te over. Het eerste dat ik wil noemen is vervalsing van grondstoffen, altijd een actueel onderwerp bij schaarste. Het toevoegen van vulmiddelen, vervanging door goedkopere producten en het aanbieden van nep zijn de bekendste voor­beelden. Water is wel het meest bekende vulmiddel. Het product wordt hiermee goedkoper maar de chemische analyse klopt van geen kant meer. Maltodextrine, zetmeel of zelfs cellulose zijn vulmiddelen die niet direct opvallen, totdat de leverancier na chemisch onderzoek krakend door de mand valt. Spoedleveringen kunnen dan in het eindproduct verwerkt zijn terwijl het lab nog bezig is.

Wees beducht op vervalste analysecertificaten. Iedereen weet dat een pdf-bestand makkelijk aan te passen is. Let op de typografische verschillen: Een punt kan per lettertype uit 4 pixels opgebouwd worden maar ook uit 6!

Als tweede de schimmelgiffen, zij steken de kop op om twee redenen: Ten eerste omdat de producten zoals eiwit en oliehoudende zaden na de oogst opeens verrast worden door een te vroeg intredende moessonregen en snel aangetast worden door schimmels. De fusariumschimmels en DON in granen, aflatoxinen in peulvruchten en noten en ochratoxine patuline in fruitsoorten zijn belangrijke gevaren geworden. Het land van herkomst zegt niet zoveel. De pistachenoten uit Californië waren in het begin van deze eeuw vaker besmet met aflatoxinen dan die uit Iran bijvoorbeeld.

De tweede reden is dat de prijs van fungiciden vaak gekoppeld is aan die van aardolie. Hierdoor kan het gebeuren dat het gebruik tot een minimum gereduceerd wordt met een verhoogd risico op de vorming van schimmeltoxinen.

Als derde is er de toename van insecten of knaagdierenvraat. Dit is een gevolg van de enorme prijsstijgingen van de bestrijdings­middelen maar ook omdat de producenten hun marges zien verdampen en ter compensatie hun creativiteit breed toepassen. De illegale toe­passing van ethyleenoxide in landen uit het nabije Oosten en de Indiase regio is een gevolg van lokaal andere of ontbrekende regelgeving. Toepassing van fungicide cocktails wordt steeds makkelijker op te sporen door een goed in­gericht laboratorium dat zeer lage detectie­grenzen kent. De concentraties van de individuele fungiciden vallen onder de wettelijke limiet maar in de cocktail treedt er een synergie op zodat de effectiviteit toeneemt. 

Altijd op de hoogte blijven?