In 2022 staan er bij supermarktketen Jumbo alleen nog maar 'duurzamere melkproducten' in de schappen. Dat belooft Jumbo aan Milieudefensie. Dat zou het begin van een bijna onopgemerkte revolutie in de Nederlandse zuivel kunnen worden.
Door Dick Veerman, Foodlog
"Als supermarkt vinden we het belangrijk dat producten worden geproduceerd met zorg voor mens, dier en milieu. Dit geldt ook voor melk. De komende jaren gaan we met onze ketenpartners nóg meer stappen zetten om onze melkplas verder te verduurzamen", aldus Ed van de Weerd, directeur commercie.
Voor het huismerk zuivelassortiment zal Jumbo in 2020 alleen nog weidegangmelk als grondstof gebruiken. Dat betekent dus dat ook de vla en yoghurt van Jumbo straks van koeien komt die in het voorjaar en de zomer (120 dagen) 6 uur per dag naar buiten kunnen.
Aparte logistiek
In 2022 moet ook al het veevoer van Jumbo's leveranciers uit Europa komen. De supermarktketen wil zich ook inzetten voor weidevogelbeheer en grondgebonden veehouderij. Daarnaast kijkt Jumbo samen met de Dierenbescherming naar een Beter Leven Keurmerk voor zuivel. Aan al deze laatste aspecten voldoet de bestaande weidegangmelk niet, zodat er speciaal voor Jumbo boeren moeten worden gezocht die aan deze eisen willen voldoen. De melk voor Jumbo wordt nu nog samengesteld door FrieslandCampina die voor deze melk een aparte logistiek in het leven zal moeten roepen omdat de melk niet meer gewoon uit de grote fabrieksstromen kan worden gehaald. Het is net als bij GMO-grondstoffen tenslotte niet de bedoeling dat er verdunning of zelfs maar 'vervuiling' met gewone Nederlandse melk optreedt.
Voor bestaande zuivelaars is de belofte van Jumbo een uitdaging. Ze moeten hun melkophaallogistiek en verwerking herinrichten op deze aparte stromen. Dat leidt tot hogere kosten. Nieuwe, kleinere aanbieders kunnen efficiënter werken omdat ze geen rekening hoeven te houden met een verdubbeling van hun logistiek en verwerking.
Van steeds dichterbij
Nieuwe of zich specialiserende verwerkers blijven dat voordeel houden als straks andere supermarkten Jumbo gaan volgen omdat Nederland zo'n tachtig procent van zijn melkproductie exporteert. Nederlandse boeren zouden dus mogen hopen dat de handelspartners van onze zuivelaars ook heel snel ook dergelijke eisen gaan stellen. Daar geldt wel een maar bij.
Of Nederlandse boeren allemaal aan de eisen zullen kunnen voldoen waarmee Jumbo vanaf nu een nieuwe marktnorm stelt, is maar de vraag. Ze krijgen bijvoorbeeld niet zo gemakkelijk een geheel Europese voerstroom gerealiseerd. Te verwachten valt bovendien dat de voereisen steeds lokaler worden omdat de supers zich van elkaar moeten kunnen blijven onderscheiden. 'Dichtbij' is een argument dat consumenten snappen. Die eis zal dan naar verwachting ook steeds stricter worden uitgespeeld. Als het spel uiteindelijk zal blijken te gaan om 'zo dichtbij mogelijke' voerstromen, zal de Nederlandse koeienstapel slinken: Nederland kan niet op tegen landen als Frankrijk, Duitsland en de grote Oost-Europese landen als het aankomt op lokale voerproductie en zal daarom marktaandeel verliezen bij wezenlijke Europese afnemers. Tegelijk kunnen de grote zuivelaars niet gemakkelijk aan de eisen van partijen als Jumbo voldoen vanwege de extra kosten.
Jumbo's keuze om zich aan de campagne van Milieudefensie op te trekken is een teken van een nieuw landbouwsysteem geïnitieerd vanuit de supermarkt. Jumbo profiteert als eerste van het schouderklopje van deze NGO en brengt bijna ongemerkt het mogelijke begin van een revolutie in de Nederlandse zuivelketen op gang.