Milieukwesties zorgen voor groeiende druk op de Nederlandse foodsector

24 december 2019

De internationale voedingsindustrie presteert goed en blijft relatief stabiel, maar toch blijven de voedselmarkten kwetsbaar voor neerwaartse risico’s. Zo kunnen schommelende grondstofprijzen, veranderende consumentenbehoeften en milieuvraagstukken de marges en winstgevendheid onder druk zetten. Ondanks dat de Nederlandse foodsector ook naar verwachting goed blijft presteren, zal de groei van de toegevoegde waarde met name in de landbouw in 2019 en 2020 wel vertragen (respectievelijk met -0,7 en -0,4 procent). Met name de stikstofcrisis kan in combinatie met de andere factoren op termijn negatieve effecten hebben voor de vooruitzichten in de Nederlandse foodsector. Dat concludeert Atradius in de Market Monitor voor de voedingsindustrie waarin zij de vooruitzichten van deze sector wereldwijd in kaart brengt.

De Nederlandse foodsector

Atradius verwacht dat de groei van de Nederlandse foodsector zal vertragen, mede als gevolg van de slechte oogst in 2018 en de krimpende veestapel. Dit heeft in 2019 een productiedaling van ongeveer één procent tot gevolg. De winstgevendheid blijft redelijk hoog, met stabiele vooruitzichten in 2020. Hoewel de binnenlandse uitgaven aan foodproducten in 2019 (+2 procent) en 2020 (+1,5 procent) zullen stijgen, hebben prijsstijgingen effect op verkoopvolumes. De hogere verkoop van supermarkten gaat ten koste van speciaalzaken. Zo hebben vooral winkels die zich richten op de biologische levensmiddelen het moeilijk vanwege de groeiende concurrentie van supermarkten. Online foodretail blijft met dubbele cijfers groeien, met een marktaandeel dat naar verwachting zal stijgen naar 10 procent in 2025, in vergelijking met 5 procent in 2019.

Toch blijft de stikstofuitstoot te hoog in Nederland. Edwin Kuhlman, hoofd acceptatie van Atradius Nederland. “Milieukwesties vormen een grote uitdaging voor de sector. De landbouw neemt 57 procent van de stikstofuitstoot voor haar rekening en deze is, ondanks een krimpende veestapel, sinds 2018 nauwelijks gedaald. Er is sprake van veel onzekerheid in de agrarische sector en dit heeft ook onder meer effect op de zuivel en vleesproductie. Zo zullen de stikstofkwestie en het fosfaatreductieprogramma voor de melkveehouderij beide segmenten structureel onder druk zetten.”

Foodsector in de Europese landen

Hoewel Frankrijk wereldwijd de zesde grootste exporteur van voedingsmiddelen blijft, is de Franse foodsector kwetsbaar, onder meer door de grote afhankelijkheid van de export van het drank- en vleessegment. Hierbij vormen brexit en de Amerikaanse invoertarieven volgens Atradius de grootste neerwaartse risico's. Net als in Frankrijk heeft de Afrikaanse varkenspest in Duitsland voor hogere grondstofprijzen gezorgd die veel varkensvlees verwerkende bedrijven niet kunnen doorberekenen. De toegevoegde waarde in de vleessector zal - mede als gevolg van veranderende consumentenpatronen - in 2020 naar verwachting met 0,6 procent krimpen. In een aantal Europese landen heeft de foodsector verder te maken met fraude. Zo is in Duitsland het aantal gevallen van identiteitsfraude in 2019 vooral in de segmenten vis, groente en fruit gestegen. In Frankrijk is fraude in de vleesgroothandel een probleem en in Italië waren er in 2019 veel fraudegevallen in de groothandel voor voeding, vlees en vis. In Nederland blijven fraudegevallen vooralsnog beperkt tot enkele losstaande incidenten.

Dit artikel verscheen eerder op: Bakkers in bedrijf

Altijd op de hoogte blijven?