Nieuwe koffiebarometer: duurzaam leiderschap ontbreekt

26 januari 2021

Beelden: Andrea Olivar via Solidaridad

In de Koffiebarometer 2020 concludeert het koffiecollectief, bestaande uit Solidaridad, Conservation International, Oxfam België en Hivos, dat de grootste koffiebedrijven ter wereld ondermaats presteren op het gebied van transparantie over verduurzaming van de koffieteelt en pogingen iets te doen aan de problematiek rondom mensenrechten en milieubescherming. 

Het rapport, dat de status van de koffieketen in beeld brengt, wordt geproduceerd door Ethos Agriculture en is een vervolg op de vorige Koffiebarometer uit 2018. Nederlanders zijn één van de grootste koffiedrinkers ter wereld en die koffieconsumptie draagt bij aan grootschalige armoede en klimaatverandering, aldus Solidaridad. Sommige bedrijven boeken vooruitgang qua beleid, laat de Koffiebarometer zien, maar ze schieten tekort in de vertaling naar meetbare doelstellingen en het delen van de resultaten. Geen enkel bedrijf boekt serieuze vooruitgang.

De twee belangrijkste conclusies die het collectief trekt zijn: 

  • De grootste koffiebedrijven ter wereld rapporteren niet transparant over hun resultaten voor verduurzaming van de koffieteelt en doen te weinig om mensenrechten en milieubescherming te waarborgen.
  • Douwe Egberts, Starbucks en Nestlé presteren allemaal ondermaats. Zelfs al ontwikkelen sommigen fraaie doelstellingen en beleid.

"In koffieproducerende landen kunnen koffiebranders en handelaren een cruciale rol spelen in het aanpakken van urgente ecologische en sociale problemen, en het bereiken van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) van de VN", schrijft Solidaridad in het persbericht. Desondanks richten koffiebedrijven zich wat betreft beleid, plannen en financiering vaak op kleinschalige projecten. Maar deze pogingen staan niet in verhouding tot de problemen waar de boeren mee kampen.

koffiebarometer

Koffieboeren leven vaak ver onder de armoedegrens, wat schril in contrast staat met de miljarden die, met name in de Verenigde Staten en Europa, worden verdiend met koffieconsumptie. Onder voortdurende druk van de hardnekkig lage koffieprijs, moeten koffieboeren kosten zien te besparen en dat gaat ten koste van lonen en zorg voor natuur en milieu. De sector kreeg nog een extra klap van de coronacrisis, die zorgde voor een productieoverschot van 1 miljoen zakken koffiebonen.

De industrie moet daadkrachtig handelen, vinden de organisaties achter de Koffiebarometer. Ondanks deelname van grote koffiebedrijven aan samenwerkingsverbanden om wereldwijd duurzaamheidsbeleid te bewerkstelligen, blijven resultaten uit. Duurzaam leiderschap ontbreekt, vindt Solidaridad. "Als een groter deel van de waarde die met koffie wordt verdiend, bij de koffieboeren terecht moet komen, dan hebben samenwerkingsverbanden bindende regels nodig, robuuste mechanismen die veel grotere investeringen mogelijk maken en impact in de hele koffieketen zichtbaar maken." Met andere woorden: er moet meer gebeuren dan de relatief kleinschalige pogingen van bedrijven om bijvoorbeeld de productie van koffieboeren te verhogen. In plaats daarvan is systeemverandering nodig, zoals wetgeving voor maatschappelijk verantwoorde productieketens.

Enkele andere punten uit de Koffiebarometer:

  • Consumenten in Europa en de VS hebben meer belangstelling voor de herkomst van hun koffie en of deze duurzaam is geproduceerd. In deze markten is niet het volume, maar de vraag naar hogere kwaliteit bepalend voor de omzetgroei in de koffiemarkt.
  • De grootste tien koffiebedrijven ter wereld branden samen 35% van alle koffie. In 2019 hadden ze een omzet van naar schatting 45 miljard euro (valutakoers eind 2020). De omzet en winst wordt voor het overgrote deel in Europa en de VS geboekt.
  • Dit is het derde jaar op rij dat de meeste koffieboeren te maken hebben met een koffieprijs onder de kostprijs. Bij het huidige prijsniveau werken boeren met verlies, wat de toekomst van de koffieproductie in bekende kwaliteitslanden als Kenia, El Salvador en Mexico direct bedreigt.
  • Koffie wordt verbouwd op ongeveer 12,5 miljoen koffieplantages over de hele wereld. Ze zijn bijna allemaal (95%) kleiner dan 5 hectare (ongeveer 7 voetbalvelden) en 84% is zelfs kleiner dan 2 hectare. Deze kleinschalige boeren produceren naar schatting 73% van alle koffie ter wereld.

Lees de hele Koffiebarometer 2020 hier

Altijd op de hoogte blijven?