Beeld: Pixabay
Belgische aardappelboeren kregen de rekening gepresenteerd voor aardappels die zij niet hebben geleverd aan de industrie. De aardappelverwerkers verwijten de boeren dat zij contractbreuk pleegden, en hun aardappelen voor een hoge prijs op de vrije markt hebben verkocht.
Door de droge en hete zomer van 2018 was de aardappeloogst dit seizoen 30 tot 35% lager dan normaal. Omdat schaarste de markt opdrijft, schoten de prijzen voor aardappelen omhoog. Volgens de aardappelindustrie zijn er telers die de door hen gecontracteerde aardappelvolumes niet leveren omdat ze er meer geld aan willen verdienen op de vrije markt. De boeren wijzen naar hun lege aardappelschuren en zeggen dat ze alle aardappelen hebben geleverd die ze hadden.
Zekerheid en risico
In België kunnen boeren jaarcontracten afsluiten met aardappelverwerkers; dit biedt zekerheid voor zowel de boeren als de industrie. Door de contracten verzekert de industrie zich van voldoende grondstoffen. In het contract met de aardappelverwerker wordt een vaste prijs per ton aardappelen afgesproken, ongeacht de markt. Ongeveer 70% van de Belgische aardappels worden via een contract verkocht, terwijl de overige 30% via de vrije markt wordt verhandeld. De marktprijzen kunnen nogal variëren, want deze zijn afhankelijk van het vraag en aanbod op dat moment.
Boetes
Boeren die hun contract niet nakomen, worden gestraft volgens een boetesysteem. Als in het contract met de aardappelverwerker staat dat de boer 10.000 ton aardappelen levert, en hij levert maar 7.000 ton, moet hij de waarde van 3.000 ton aardappelen aan de verwerker betalen. Er werden daarom door de aardappelverwerkers facturen verstuurd van enkele duizenden tot wel 40.000 euro. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) steunt de boeren die het eerlijk speelden, en alle aardappelen leverden die ze hadden, maar desondanks niet aan het contract konden voldoen.
Gelijkheid in contract
In België worden hectarecontracten getekend tussen aardappelboeren en –verwerkers. Beide partijen gaan hierbij uit van een gemiddelde opbrengst per hectare, maar weersomstandigheden kunnen de oogst flink beïnvloeden. ABS pleit voor meer gelijkheid in de contractuele relatie. ‘De aardappelverwerkers schuiven het risico van een steeds grilliger klimaat volledig in de schoenen van de boer’, aldus ABS.
De aardappelverwerkers pleiten voor fair play van beide kanten. Vorig jaar was de situatie namelijk omgekeerd: toen waren de contractprijzen veel hoger dan de marktprijzen en draaiden de boeren een goed jaar. Dit jaar kregen de boeren de kans om te waarschuwen voor een lage oogst. De boeren die dit gedaan hebben, hoeven nu geen boete te betalen. De federatie van de Belgische aardappelindustrie Belgapom roept de betrokkenen op om verder in gesprek te gaan en om samen tot een oplossing te komen.