DEN HAAG - Bijna de helft van onderzoeken naar mededinging in food, hangt samen met horizontale verbanden (tussen concurrerende bedrijven binnen een sector).
Dat staat in het rapport 'ECN Activities in the Food Sector' van het European Competition Network (ECN), meldt de NMa.
Er kwamen afspraken boven tafel over het vaststellen van prijzen, het verdelen van markten of afnemers en het uitwisselen van bedrijfsgevoelige informatie.
In 19 procent van de gevallen was sprake van verticale prijsafspraken (binnen de bedrijfskolom, tussen een leverancier, producent en/of afnemer). Dit was onder meer het geval in koffie, suiker en bij markten met meerdere producten.
Dominante partner
Bij 20 procent van de gevallen was sprake van een dominante partner die zaken in de markt afdwong. Dit gebeurde vooral bij bedrijven met meerdere producten en in zuivel en frisdranken.
Tussen 2004 en 2011 hebben de Europese mededingingsactiviteiten in de voedingsmiddelensector bijna 1300 procedures rond fusies doorlopen en zijn 182 onderzoeken naar concurrentiebeperkingen verricht en ruim 100 marktmonitoringactiviteiten gestart.
Van de 182 antitrustzaken hingen de meeste samen met meerdere producten (21 procent), ontbijtgranen en ontbijtgraanproducten (18 procent), melk en zuivel (12 procent) groenten en fruit (10 procent) en pluimvee, vlees en eieren (9 procent).
Het ging hierbij vooral om de processingkant (28 procent) gevolgd door retail (25 procent).
Vaak nationaal
Opvallend is dat de meeste onderzoeken nationaal van aard waren. Onderzoeken die meerdere EU-lidstaten omvatten, toonden aan dat er tussen de landen aanzienlijke prijsverschillen waren.
Nederland was betrokken bij 5 van de 182 zaken, in Griekenland en Spanje speelden elk 18 zaken, in Duitsland 14 zaken, in Portugal 13 en in Frankrijk 12.
Meelkartel
De Nederlandse mededingingsautoriteit heeft in 2010 onder meer een boete van 81,6 miljoen euro opgelegd aan Nederlandse, Belgische en Duitse meelproducenten.
Verder is in Nederland gekeken naar overnames waar onder meer Super de Boer en Albert Heijn en onlangs Jumbo en C1000 bij betrokken waren. Daarnaast ging het om marktstudies waaronder die naar de prijsvorming in de voedselketen, de tomatensector en de structuur van de visserij.
Bij ruim 50 kartels in de voedingsmiddelenindustrie zijn sancties opgelegd. Er worden nog ruim 30 potentiële kartels onderzocht.
Ook andere oorzaken
Prijsontwikkelingen in de keten kwamen overigens niet uitsluitend door concurrentiebelemmerende factoren. Het ging ook om structurele en cyclische factoren, zoals prijsfluctuaties in de grondstoffenmarkten, ontwikkelingen in vraag en aanbod en seizoenproductie.
De Europese mededingingsautoriteiten hebben op dit moment nog zo’n 60 zaken rond mogelijke concurrentiebeperking in de voedingsmiddelensector in onderzoek.
- Bekijk het ECN-rapport
- (pdf, 155 pagina's)
Lees ook:
- Inval kartelwaakhond bij Franse zuivelaars (29 maart 2012)
- ‘Zoetwarensector België schendt mededinging’ (15 maart 2012)
- Miljoenenboete om bananenkartel (13 oktober 2011)
- Boete Grolsch nietig verklaard (15 september 2011)
- Brits zuivelkartel krijgt 56 miljoen boete (11 augustus 2011)
- Meelsector krijgt miljoenenboete (23 december 2010)