De voedingsmiddelenindustrie heeft de periode van grootschalige reorganisaties achter zich gelaten. Toch waren er ook in 2014 bedrijven die vestigingen sloten en bedrijfsonderdelen verkochten omdat ze niet meer aansloten bij de nieuwe koers. Voorbeelden daarvan zijn Wessanen, Corbion en Vion. De schaalvergroting van de voedingsmiddelenindustrie zet ook nog door, grote ondernemingen kopen kleinere op. Het aantal faillissementen in 2014 was beperkt.
EVMI achtergrond & analyse – Jaaroverzicht 2014
Faillissementen
Yummm! Concepts, gezonde snoep en chips onder merknaam Yuno, ging in januari failliet. Het bedrijf was bekend van de WackoWaves (groentechips) en FreakyFruits (fruitsnoepjes, zie foto). Uienverwerker Luctor in Dronten trof eind mei hetzelfde lot. Vleesverwerker Van Hattem ging in november eveneens failliet, na alle perikelen met niet traceerbaar paardenvlees. Een gedeelte van het bedrijf was in maart ook al failliet gegaan.
Andere bedrijven staakten een deel van de activiteiten. Zo kondigde Haribo de sluiting aan van de productielocatie van Hoepman in Hoogezand. Hema sloot de bakkerijen in Haarlem en Winschoten. Machinefabrikant Marel sloot de vestiging in Oss, terwijl verpakkingsproducent Tetrapak de activiteiten in Moerdijk beëindigde.
Fusies en overnames
D.E Master Blenders 1753 kondigde en fusie aan met de koffieactiviteiten van Mondelez International tot Jacobs Douwe Egberts (JDE). Als de mededingsautoriteiten toestemming verlenen, ontstaat een onderneming met een jaaromzet van ruim 5 miljard euro. Beide fusiepartners zijn zelf betrekkelijk nieuw. D.E Masterblenders 1753 ontstond in 2012 als afsplitsing van Sara Lee. Het bedrijf kreeg in juni in Amsterdam een beursnotering. In 2013 werd het bedrijf echter al weer overgenomen door Joh. A. Benckiser (JAB) en van de beurs gehaald. Mondelez International ontstond in 2012 door de splitsing van Kraft Foods.
Ook opmerkelijk was de poging van het Zuid-Afrikaanse SABMiller om Heineken in te lijven. De brouwer benaderde in september de familie Heineken-Carvalho voor overname van de aandelen, maar kreeg nul op het rekest. Heineken wilde onafhankelijk blijven.In de categorie non-alcoholische dranken stootte Refresco Gerber in mei de Duitse productielocatie in Waibstadt af. De verkoop, aan de Riha WeserGold Group, was een voorwaarde van de Europese Commissie voor goedkeuring aan de de fusie tussen Refresco en het Britse Gerber Emig.
Wessanen
Wessanen verkocht in april de snackdivisie Izico (met de merken Beckers en Bicky) aan investeringsmaatschappij Egeria. Izico was begin 2014 in de etalage gezet, omdat het niet langer tot de kernactiviteiten van het concern gerekend werd. Wessanen wil de eigen merken gezonde en duurzame voeding als Zonnatura en Clipper verder uitbouwen in Europa. Daarom deed de onderneming ook Natudis van de hand. Vroegop Ruhe & Co werd de nieuwe eigenaar van het grootste verkoopkanaal van biologische en reform-producten in de Benelux en ook van versgroothandel Kroon en de distributeur van biologische voeding in België Hagor, die eveneens werden verkocht. In december verkocht Wessanen Bio-Distrifrais, de Franse groothandelsactiviteiten.
Corbion
Bij Corbion verdwijnen circa 200 banen. De fabriek in Kansas gaat sluiten. De reorganisatie maakt deel uit van ‘Streamline’, een programma dat volgens de onderneming moet leiden tot vereenvoudiging van de bedrijfsprocessen en optimalisatie van de productie-footprint.
Unilever
Unilever verkocht het merk Slim-Fast (afslankproducten) aan investeringsmaatschappij Kainos Capital. Slim-Fast was al niet meer verkrijgbaar in Nederland, maar wel in Noord-Amerika, het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Unilever verkocht bovendien de merken Bifi en Peperami, aan het Amerikaanse Jack Link’s (bekend van Beef Jerky). De transacties passen in het beleid van het concerns het aantal merken terug te brengen.
Unilever kocht in december de Amerikaanse ijsproducent Talenti Gelato & Sorbetto. Talenti produceert 30 ijs- en sorbetsmaken als Sea Salt Caramel en Sicilian Pistachio.
In juni formuleerde de nieuwe Vion-CEO Michiel Herkemij speerpunten: de export naar Afrika wordt opgestart en naar Azië uitgebreid; er komt een gesloten keten met retailers en boeren; en een goede balans tussen verse producten en producten met toegevoegde waarde. Foto: Vion
Vion
Vion rondde begin januari de verkoop van de divisie Ingredients aan het Amerikaanse Darling International af. Twee maanden later verkocht Vion Oerlemans Foods, de producent van vriesverse groenten, fruit en aardappelproducten, aan investeringsmaatschappij H2 Equity Partners. In 2013 was de verkoop ook al aangekondigd, maar Vion en de beoogde nieuwe eigenaar Baltussen Holding konden het toch niet eens worden over de voorwaarden.
FrieslandCampina
FrieslandCampina en Huishan Dairy richtten in oktober een joint venture op voor een volledig geïntegreerde productieketen voor kindervoeding in China. Op de planning onder meer de introductie van een nieuw merk kindervoeding op de Chinese markt. Bij de presentatie van de jaarcijfers in maart had bestuursvoorzitter Cees ’t Hart al duidelijk gemaakt dat China voor FrieslandCampina de groeimotor is.
FrieslandCampina versterkte bovendien de positie op de Italiaanse kaas- en botermarkt door de overname van de activiteiten van DEK Srl en het meerderheidsbelang in Orange Srl. FrieslandCampina Foodservice opende in juni de nieuwbouw in de vestiging Nuenen. Er is een extra productielijn geïnstalleerd en er is nu meer ruimte voor opslag en receptuur-voorbereiding. Aan de andere kant sluit FrieslandCampina medio 2015 de vestiging in het Belgische Sleidinge. De productie wordt grotendeels overgebracht naar de vestiging in Aalter. Het bedrijf gaat ook in 2015 ook de productielocatie voor kaas in Carei in Roemenië en de kaasverpakkingsactiviteiten in Targu Mures staken. De activiteiten worden verplaatst naar Baciu.Overige overnames
DSM versterkte de positie als producent van vitamine C door de overname van Aland in Hong Kong. Ranks Meel verkocht in mei de meelfabriek in Uithuizermeeden aan Waddenmolen ’t Hoogeland. Antea Participaties Management B.V., Nimrod Beheer B.V. i.o en Paul Wilde Beheer B.V.namen de aandelen van van Uniekaas over. Alpro verkocht dochteronderneming SoFine Foods, dat vleesvervangers op basis van soja produceert, aan de nieuwe SoGood Holding.
Snackproducent Van Geloven, onder meer bekend van Mora, staat sinds oktober in de etalage. Moederbedrijf Lion Capital heeft andere snackbedrijven benaderd voor een eventuele overname. Het verkoopproces is weer opgestart nadat twee jaar geleden een fusie tussen (toen nog) Ad van Geloven en Royaan afketste.De vorig jaar gefuseerde bedrijven Lunenburg Vlees en Egbert Kruiswijk Vleesproducten maakten in mei de nieuwe naam bekend. Ze gaan samen verder als Westfort Vleesproducten.Investeringen
Er waren uiteraard ook bedrijven die investeerden in nieuwe productielocaties of verbetering van de bestaande fabrieken. Producent van diepgevroren aardappelproducten en gedroogde aardappelvlokken Lamb Weston/Meijer investeerde 20 miljoen euro in haar grootste fabriek in het Zeeuwse Kruiningen. In een nieuwe, state-of-the-art aardappelontvangst- en sorteerruimte werd een volledig geautomatiseerd aardappelsorteerproces geïmplementeerd. Ingrediëntenleverancier voor de bakkerijsector Zeelandia begon met de uitbreiding van de Spijs Carlo-fabriek in Zierikzee, waar amandelspijs, dips, gelei en het lossingsmiddel ‘Carlo’ wordt geproduceerd.
Het Cosun Food Technology Centre (CFTC) gaat in de eerste helft van 2016 verhuizen van Roosendaal naar Dinteloord.
Daar wordt een nieuw pand neergezet. De nieuwbouw wordt gerealiseerd op Nieuw Prinsenland, het bedrijventerrein bij de fabriek van Suiker Unie.Roerink Food Family startte het biologische kaasbedrijf Heemveld BV. De kaasproducent is een zusterbedrijf van onder meer Zuivelhoeve en Heksenkaas. Bovendien nam Roerink Van der Poel Desserts over met een productielocatie in Hengelo.
Brand
Het kaaspakhuis van de kaasproductielocatie van FrieslandCampina in Gerkesklooster brandde eind juli uit. Ook andere delen van het bedrijf liepen schade op. Eind augustus kon de productie van melkpoeder worden hervat, kort daarna ook de productie van kaas. FrieslandCampina maakte in oktober bekend in Gerkesklooster een nieuw kaaspakhuis neer te zetten en het pekellokaal te herbouwen. Daar is een investering van 30 miljoen euro mee gemoeid.
Ook vleesverwerker Jan Zandbergen World-Wide Quality in Meat in Veenenendaal werd eind juni getroffen door brand. En deel van de voorraad raakte beschadigd. Ook sloeg de brand over naar het naastgelegen pand van Verpakkingsbedrijf VIV. Vermoedelijke oorzaak was brandstichting.[kader]
Russische boycot
Verder sprong in 2014 de Russische boycot van producten uit de EU in het oog, als reacties op de sancties van Brussel voor de Russische steun aan separatisten in het oosten van Oekraïne. De boycot, van rund-, varkens- en kippenvlees, vis, kaas, zuivel en groenten en fruit, werd in augustus afgekondigd voor een periode van een jaar. Kort daarna werden voedingssupplementen, lactosevrije melkproducten, vitamineproducten, jonge zalm, forel en aardappelzaden van de lijst geschrapt. In oktober zette Rusland dierlijke vetten en slachtafval uit de EU ook op de lijst gezet van producten die niet meer het land in mogen, omdat in de producten schadelijke stoffen zouden zijn aangetroffen.
Eerder in 2014 had Rusland al de grenzen voor varkensvlees uit er EU gesloten na de uitbraak van Afrikaanse Varkenspest in Litouwen en vorig jaar was ook de import van aardappelen uit de EU gestaakt. In 2013 kondigde Moskou bovendien tijdelijk een stop af van de import van zuivelproducten van een deel van de Nederlandse zuivelbedrijven. De relatie tussen Rusland en Nederland stond toen onder druk na een lange reeks incidenten, die door het neerstorten van de MH17 in het oosten van Oekraïne in juli en het conflict in die regio echter al lang naar de achtergrond zijn gedrongen. [/kader]
Tekst: Norbert van der Werff