Het aantal recalls in 2012 was beperkt, maar één daarvan, die van gerookte zalm van Foppen, had grote gevolgen. Tot aan september waren er 8 voedselincidenten die niet waren opgelost vóórdat de producten in de schappen lagen.
EVMI achtergrond & analyse - Recalls
Recalls
Van die 8 recalls hadden er 2 te maken met de druk in flessen frisdrank die te hoog kon oplopen. Culina Foods haalde in februari de ‘Dress it up – mosterd-dille dressing’ die wordt verkocht bij Xenos terug, omdat door een fout in de productie gisting kon ontstaan waardoor de dop van de fles kon springen. Dille & Kamille waarschuwde 21 juni dat de flessen van de ‘Pear & Elderflower’ en ‘Blackcurrant & Raspberry’ frisdranken van het Engelse merk Breckland Orchard met hetzelfde euvel kampten.
In maart speelde ook nog een kwestie met strooizout uit Polen dat in dat land in levensmiddelen zou zijn verwerkt, maar ook naar Nederland zou zijn geëxporteerd. De NVWA trof het strooizout inderdaad aan bij een bakker. Een deel was al in producten verwerkt.
In 2 gevallen waren er problemen met allergenen. Baronie De Heer haalde in maart gevulde chocolade paaseitjes van het merk Chocosweet terug omdat niet op het etiket stond vermeld dat de eitjes de allergenen noten, gluten en ei bevatten. Bij Superunie aangesloten supermarkten haalden eind januari melkchocoladepasta van het merk Markant terug. De potten konden hazelnootpasta bevatten, wat gevaarlijk is voor mensen met een notenallergie.
Een minder ernstige etiketteringskwestie was begin juni het verkeerde doseringschema dat stond afgebeeld op Nutrilon-opvolgmelk. Bambix waarschuwde in juli voor Berenkoekjes voor baby’s vanaf 6 maanden die niet snel genoeg zacht werden.
In juli haalde Britvic Fruitshoot (foto) terug omdat de tuit van het flesje kon losschieten. De terughaalactie in diverse landen bezorgde Britvic een hoge kostenpost.
Zalm
Al die incidenten vallen in het niet bij de 'Salmonella-zalm' van Foppen die 4 mensen het leven heeft gekost en mogelijk zelfs 5. Bovendien werden bijna 1100 mensen ziek. Het bedrijf werd op woensdag 26 september door de NVWA in kennis gesteld van een mogelijke Salmonella-besmetting, nadat geconstateerd was dat er sinds eind juli een toename was van het aantal ziektegevallen door Salmonella Thompson. Twee dagen later, op vrijdag, moest het bedrijf op aanwijzing van de NVWA zalmproducten uit de winkel halen. De maandag daarop plaatste Foppen advertenties in dagbladen waarin consumenten verzocht werd de producten niet te gebruiken. In de advertentie werden 37 producten genoemd. Enkele dagen later moesten nog eens 12 maaltijdsalades en salades voor op toast aan de lijst worden toegevoegd. De NVWA beboette later 11 bedrijven omdat ze niet adequaat hadden gereageerd bij de recalls. De bedrijven hadden mogelijk bacterieel verontreinigde zalm verkocht of hun afnemers niet goed geïnformeerd.
Volgens het RIVM was in de VS bij ruim 100 consumenten die uit Nederland geëxporteerde zalm hadden gegeten dezelfde bacteriestam vastgesteld. Uit de melding bij het Europese waarschuwingssysteem RASFF blijkt dat de producten naast de VS ook terecht waren gekomen in België, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg, Zwitserland, de UK, Canada, Curaçao en Mexico. In de VS was de zalm op de markt gebracht door Costco Wholesale, onder de merknaam Foppen en de eigen merknaam Kirkland. Zalm onder die merknaam moest ook worden teruggehaald uit winkels van Costco in Taiwan.
Zalmschalen
Foppen concludeerde na onderzoek dat de productielijnen in Nederland niet besmet waren en dat er dus iets niet in orde moest zijn bij de vestiging in het Griekse Preveza. Daar werd bij één van de zes productielijnen Salmonella aangetroffen. Nader onderzoek wees uit dat bacteriën zich goed konden nestelen in de zalmschalen die sinds een half jaar als onderlegger tijdens het mechanische productieproces werden gebruikt. Foppen stapte daarom over op zalmschalen voor eenmalig gebruik.
Foppen heeft toegezegd mensen die aantoonbaar ziek zijn geworden en nabestaanden van dodelijke slachtoffers een vergoeding voor materiële en immateriële schade uit te keren. Foppen werd echter ook door consumenten aangeklaagd.
Mosselen
Mogelijk speelde de impact van de Salmonella-affaire mee bij de beslissing van de NVWA om eind oktober mosselproducent Prins & Dingemanse uit Yerseke een dwangsom van 80.000 euro op te leggen als het bedrijf geen gehoor zou geven aan de oproep om een recall uit te voeren van Ierse mosselen. Aanleiding was de ziekte van ruim 100 bewoners van een verzorgingshuis in België, na het eten van mosselen. In mosselen uit Ierland zouden door algen geproduceerde toxines aangetroffen zijn. Prins & Dingemanse zou mosselen uit hetzelfde Ierse mosselgebied hebben geïmporteerd en uitgezaaid in de Oosterschelde. Het bedrijf weigerde de NVWA informatie te verschaffen over geleverde partijen omdat de mosselen waardoor de Belgische ouderen ziek zouden zijn geworden niet door de onderneming geleverd waren. Prins & Dingemanse vreesde imagoschade bij het uitvoeren van een recall, maar ging overstag na het opleggen van de dwangsom, wellicht ook omdat de NVWA via haar website informatie over de weigering van het mosselbedrijf openbaar maakte.
E.coli
Een andere voedselveiligheidskwestie die dit najaar speelde was de E.coli bacterie die in meer dan de helft van de döner kebab blijkt te zitten. Dat bleek uit een steekproef van de Consumentenbond. De aanwezigheid van E- coli, of zoals de Consumentenbond het noemde de 'poepbacterie', duidt op slechte hygiëne. De bacterie is afkomstig uit de darmen van mensen of dieren. De Consumentenbond adviseerde mensen met een verminderde weerstand, 65-plussers en zwangeren geen broodje döner kebab meer te eten.
Allergenenbeheer
In een interview met EVMI zei Marjan van Ravenhorst van Allergenen Consultancy dat een slechte grondstoffenspecificatie bij het allergenenbeheer één van de meest gemaakte fouten is. "Voor elk bedrijf geldt: als je niet weet wat er in je grondstoffen zit, kun je ook geen goede allergenendeclaratie maken."
Verder was er in 2012 ophef over de dood van een meisje in de VS na het drinken van een 'overdosis' van de energiedrank Monster Energy. Ook in Nederland woedt een discussie over met cafeïnehoudende drankjes voor jongeren.
Tekst: Norbert van der Werff