De voedingsmiddelenindustrie was ook in 2016 volop in beweging. Er waren grotere en kleinere reorganisaties, maar even zo vaak waren er grote investeringen. De onderneming die de meeste wijzigingen aankondigde, was nu eens niet FrieslandCampina, maar Unilever. Het R&D center in Vlaardingen gaat dicht, maar er komt een nieuw centrum op de campus in Wageningen. Opvallend was verder het faillissement van Hilckmann.
EVMI achtergrond & analyse – jaaroverzicht 2016
Unilever maakte in oktober bekend de onderzoeksvestiging in Vlaardingen te willen sluiten. De R&D voor food wordt verplaatst naar een nieuw te bouwen wereldwijd Foods Innovation Centre in Wageningen. Hierin worden ook de R&D-organisaties uit het Duitse Heilbronn en het Poolse Poznan ondergebracht. Vlaardingen is één van de grootste onderzoekscentra van Unilever. Er werken bijna 800 mensen. De R&D foodactiviteiten van Vlaardingen (zo’n 300 banen) verhuizen naar Wageningen, de nonfood onderzoeksactiviteiten (200 banen in home care, personal care en refreshment) gaan naar het Engelse Port Sunlight en Colworth en zo’n 200 banen worden bij een andere locatie in Rotterdam ondergebracht, waarna Vlaardingen op termijn sluit.
Door de samenvoeging van de R&D-activiteiten wordt kritische massa in expertisegebieden bereikt, stelt het concern. Gekozen is voor Nederland vanwege het zeer sterke agrifood innovatieklimaat.
Door een Food Innovatie Ecosysteem op de Wageningen Campus (nabij gebouw Orion) kan Unilever innovaties ontwikkelen samen met Wageningen UR en diverse andere kennisinstituten, (internationale) bedrijven en start-ups. Het nieuwe centrum zal naar verwachting in april 2019 volledig operationeel zijn.
Het innovatiecentrum zal goed zijn voor zo’n 550 banen, voor een deel dus afkomstig uit het buitenland.
Eerder in het jaar, in februari, werd aangekondigd dat 200 ondersteunende functies in Nederland juist worden verplaatst naar het buitenland. Het ging om ondersteunende functies in global IT en finance. Die functies vallen onder Enterprise & Technology Solutions (ETS) en het onderdeel Group Chief Accountant’s Department Nederland (GCAD). Het concern beschikt over een aantal ETS-hubs die Unilever-organisaties wereldwijd ondersteunen en daarnaast enkele regionale hubs. Unilever gaat die centraliseren omdat dat effectiever is. In 2013 centraliseerde Unilever juist 450 Europese Brand Developmentfuncties in een grote marketing-hub in Rotterdam.
Een derde reorganisatie vindt plaats bij de Unoxfabriek in Oss. Daar verdwijnen in twee jaar 43 vaste banen. De reorganisatie richt zich op automatisering en een bredere inzetbaarheid van de medewerkers. Zoals vaker gaan de ontslagen gepaard met grote investeringen. Unilever gaat een miljoen euro investeren in opleiding en training van de medewerkers van de Unox-fabriek en 2,8 miljoen euro in het moderniseren van productielijnen en het automatiseren van logistieke processen.
Ook hier draait alles om efficiency. “De investering leidt tot bredere inzetbaarheid van de medewerkers, verdere verbetering van de kwaliteit, verhoging van de veiligheid van de medewerkers en verlaging van de kosten”, zo schrijft Unilever in een persbericht. “Op deze manier zal de fabriek in de huidige competitieve markt efficiënter functioneren, beter kunnen inspelen op de wensen van de consument en is zij klaar voor een gezonde toekomst binnen het Unilever-netwerk.”
FrieslandCampina
FrieslandCampina bleef echter niet helemaal zonder hervormingen. Het zuivelconcern gaat de productielocaties in Lochem en Veghel reorganiseren en daarbij verdwijnen in drie jaar circa 40 vaste arbeidsplaatsen (fte’s). Daarnaast wordt het aantal uitzendkrachten en tijdelijke arbeidsovereenkomsten structureel verminderd met circa 48 fte. Ook hier gaat het om verhoging van de efficiency en verlaging van de kosten. Het grootste deel van de besparingen wordt gerealiseerd door de bezettingsgraad van de productielijnen te verbeteren en het materiaal- en energieverbruik te reduceren.
Aviko
Aviko kondigde in januari eveneens een forse reorganisatie aan met als doel kostenverlaging en efficiencyverhoging. De aardappelverwerker zag zich genoodzaakt 55 banen in de Nederlandse productievestigingen in Steenderen, Lomm en Cuijk te schrappen en 20 bij Europese verkoopkantoren.
Sluiting Hilckmann
Vleesverwerker Hilckmann en het gelieerde Slachthuis Nijmegen maakten eind februari bekend genoodzaakt te zijn per direct te stoppen. De aanleiding die Hilckmann noemde was dat de onderneming geen exportvergunning van China kreeg, waardoor de financiering van de nieuwbouw in het Brabantse Haps op losse schroeven kwam te staan. Door de sluiting kwamen ruim 250 mensen op straat te staan, waarvan 107 vaste werknemers.
Wat de zaak extra pikant maakt is dat de gemeente Nijmegen al 21 miljoen euro had betaald als bijdrage aan de verhuizing, omdat de gemeente op de plek van de slachterij woningen wilde bouwen. Bovendien werd een banengarantie voor de medewerkers afgesproken. Nijmegen en Hilckmann zijn nog verwikkeld in gerechtelijke procedures, maar het lijkt erop dat de gemeente naar haar centen kan fluiten.
Investeringen
Uitgezonderd het staken van de activiteiten van Hilckmann gaat het bij reorganisaties dus meestal niet om bedrijven in de problemen, maar om ondernemingen die sturen op effciency en zo trachten te voorkómen dat ze in de problemen komen. Vandaar dat reorganisaties vaak gepaard gaan met investeringen.
Die waren er veel: in R&D, nieuwe productielijnen of zelfs complete nieuwe vestigingen. In naastgelegen kolom is dat op een rijtje gezet. Opmerkelijk is verder dat Vion aankondigde in Leeuwarden een nieuwe runderslachterij te bouwen. Vion sloot de afgelopen jaren de ene fabriek na de andere, als onderdeel van een grootscheepse inkrimping en heroriëntatie. Overigens gingen die eerdere bedrijfssluitingen in Nederland en Duitsland ook al gepaard met investeringen om de overgebleven vestigingen te moderniseren. Zeker in de vleessector zijn de marges laag en moet er dus zo efficiënt mogelijk geproduceerd worden.
Met de nieuwe slachterij in Leeuwarden is een investering van zo’n 15 miljoen euro gemoeid. De productielocatie moet in eerste instantie werk bieden aan zo’n honderd medewerkers. De slachterij moet in oktober 2017 operationeel zijn.
CSK
Eveneens in Leeuwarden vergrootte zuivelingrediëntenbedrijf CSK food enrichment zijn capaciteit met de opening in september van een moderne productielocatie voor startercultures. Met de nieuwe fabriek is een investering van 30 miljoen euro gemoeid. In Leeuwarden gaan ook activiteiten plaatsvinden die eerder bij de gesloten fabriek in Ede werden verricht.
Voor de bundeling van de marketing-, sales- en R&D-activiteiten van CSK food enrichment komt er een nieuwe vestiging op Wageningen Campus. R&D-directeur Wilco Meijer verwacht dat er op de nieuwe locatie veel mogelijkheden zijn voor samenwerking. “De Wageningen Campus is het hart van de internationale Food Valley en biedt een inspirerend klimaat waar we samenwerking en talentvolle professionals vinden.” De locatie wordt ingericht met onder andere state-of-the-art laboratoria, onderzoeksruimten, werkplekken en een proeffabriek. CSK verwacht de locatie in het eerste kwartaal van 2017 te openen.
Nestlé
Nestlé gaat 80 miljoen euro investeren in zijn babyvoedingsfabriek in Nunspeet. De fabriek wordt uitgebreid met een innovatieve technische installatie voor de productie van speciale zuigelingenvoeding. Deze voeding is ontwikkeld voor baby’s met een eiwitallergie.
Investeringen
- Cublend heeft in Bleiswijk een nieuwe geavanceerde productiefaciliteit voor poeder-, kruiden- en groentemengsels geopend. De groothandel neemt de productie nu dus ook zelf ter hand. In Bleiswijk kunnen batches van 5 tot 1.250 kilogram geproduceerd.
- Producent van natuurlijke kleurstoffen GNT Group investeert ruim drie miljoen euro in R&D-faciliteiten. In Mierlo, waar het hoofdkantoor van de onderneming is gevestigd, wordt een nieuw laboratorium gebouwd.
- Van Der Heiden Cheese Services is gestart met de bouw van een nieuw kaaspakhuis in Veenendaal. Het pakhuis wordt bijna 20 meter hoog.
- Smilde Foods, onderdeel van Royal Smilde, investeert miljoenen in de bestaande productielocatie in Heerenveen. In acht jaar wordt de margarinefabriek volledig opnieuw ontworpen, herbouwd en gemoderniseerd.
- Corbion heeft in Gorinchem het nieuwe R&D- en applicatielaboratorium officieel geopend. Het R&D-centrum biedt werk aan 150 medewerkers. In het lab wordt gewerkt aan food ingredients en biochemische producten en diensten ten behoeve van de klanten wereldwijd.
- Vreugdenhil Dairy Foods heeft eind mei de nieuwe energiezuinige productiefaciliteit in Gorinchem officieel geopend. De locatie is ontworpen naar de hoogste normen voor hygiëne en kwaliteit die er op dit moment gelden voor de productie van Er kan per uur 8000 kilo melkpoeder worden geproduceerd.
- Lamb Weston / Meijer en het Russische Belaya Dacha hebben in juni een joint venture opgericht om de fritesmarkt in Rusland te kunnen bedienen. In het Russische Lipetsk wordt een nieuwe fritesfabriek
- Look-O-Look zet in Oost-Groningen samen met leer- en werkbedrijf Synergon uit Winschoten een groot verpakkingscentrum op. Daarmee worden 200 tot 300 mensen met een arbeidsbeperking aan een baan geholpen.
- Het Amerikaanse Kraft Heinz gaat bij Elst een distributiecentrum bouwen. Het pand, bij de Heinzfabriek, moet in 2017 klaar zijn en zorgt voor honderden nieuwe banen in de regio. Het pand wordt gebouwd samen met logistiek dienstverlener
- BFG Warehousing, onderdeel van de Bieze Food Group, heeft in maart in Nijkerk het nieuwe, duurzame distributiecentrum geopend. Voedingsmiddelenproducent Bieze en logistiek dienstverlener Müller Fresh Food Logistics werken er samen.