Röntgen: een scherpe blik

Vaak ontdekt de consument deze afwijkingen pas thuis, maar voor de fabrikant is dit te laat en kan dit leiden tot hoge kosten van het terughalen en in sommige gevallen ook imagoschade. Om dit te voorkomen, zijn tijdens het productieproces controles cruciaal. 

Optische en metaaldetectiesystemen zijn bekende methoden voor het opsporen van ongewenste objecten, waarbij gemakkelijk en laagdrempelig een check op aanwezigheid van ongewenste objecten wordt gedaan Met de groeiende eisen op het gebied van voedselkwaliteit kunnen deze systemen echter beperkingen hebben. Gelukkig evolueren de technologieën voortdurend en komen er steeds meer nieuwe technieken op de markt. Zoals een systeem dat gebruik maakt van ioniserende straling, vaak in de vorm van röntgenbronnen. Met behulp van röntgenstraling kun je met een niet-destructief, inherent veilig systeem op hoge snelheid kwaliteitscontroles uitvoeren, tegen lage kosten. 

Detecties

In de markt zijn inmiddels al veel röntgen- detectiesystemen beschikbaar, voor zowel food als non-food. Variërend van een professioneel instapmodel met verticale en/of horizontale productinspectie tot combinatiemachines. Een röntgensysteem kan ook ingezet worden voor multidimensionale analyses zoals gelijktijdige detectie van vreemde voorwerpen zoals glas, steen, metaal, etc, producthoeveelheden en de verdeling in de verpakking.

Er zijn verschillende röntgendetectiesystemen beschikbaar voor zowel food als non-food toepassingen. Deze systemen bieden veel informatie door de energierijke straling die gemakkelijk door materialen als glas, kunststof en metaal gaat. Met de juiste detector en software kan een grondige analyse van de objectinhoud worden uitgevoerd. Dit stelt producenten in staat om producten te identificeren die niet aan de kwaliteitseisen voldoen en deze uit de productielijn te halen.

(© Radcon)

Wet- en regelgeving

Voor het gebruik van dergelijke systemen moet er worden voldaan aan een aantal wettelijke verplichtingen. Afhankelijk van de stakeholder geldt dat een of meerdere zaken op orde gebracht moeten zijn voordat de systemen in gebruik kunnen worden genomen. Grotendeels wordt hier via de Arbowet invulling aan gegeven. Bij detectiesystemen die met straling werken, hebben we ook te maken met het ‘Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming’ (Bbs) over de blootstelling van werknemers aan en bij het systeem. Hierin staan voorschriften voor de levering, installatie en het gebruik. 

Door de veiligheidsvoorzieningen op de röntgendetectiesystemen - denk aan het veiligheidskabinet en interlocksystemen - heeft dit systeem een laag blootstellingsrisico. Met andere woorden: de negatieve effecten voor medewerkers die zich tijdens gebruik van het systeem in de nabijheid bevinden is minimaal. Het Bbs gaat uit van een graduele aanpak behorende bij het risico. Dat betekent dat in de meeste gevallen voor het gebruik een registratie aangevraagd moet worden bij de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). De leverancier moet in het bezit zijn van een vergunning voor installatie, reparatie en periodieke controles, waarin grotere risico’s worden geregeld, die horen bij het werken aan het systeem zelf. 

Deskundigheid

Bij het gebruik van bronnen die ioniserende straling uitzenden is het belangrijk direct en niet-directe betrokken medewerkers te informeren over de aanwezigheid van deze bronnen en de bijbehorende risico’s. Door het inherent veilige karakter van de in een productieproces gebruikte systemen kan worden volstaan met voorlichting en instructie. Veelal gebeurt dit door een zogenaamde toezichthoudende medewerker stralingsbescherming (TMS). In een aantal gevallen zal een extern ingehuurde stralingsbeschermingsdeskundige dit verzorgen.