TNO: sneller elektrificeren

Het lab is een gezamenlijke inspanning van Deltalinqs, Port of Rotterdam, InnovationQuarter, FME en TNO, en gefinancierd door een EFRO-subsidie, de Gemeente Rotterdam en de Provincie Zuid Holland.

De industrie, met het Rotterdam-Moerdijk haven-industriecluster als voorbeeld, is verantwoordelijk voor bijna twintig procent van de CO2-uitstoot in Nederland. Het FLIE heeft tot doel deze industrie sneller te laten overschakelen van fossiele brandstoffen naar elektriciteit en groene waterstof.
Het FLIE, dat wordt gefinancierd door TNO en wordt ondersteund door een internationaal shared innovatieprogramma genaamd VoltaChem, vormt een centrale hub voor onderzoek en ontwikkeling op het gebied van industriële elektrificatie. In de onderzoeksfaciliteit worden drie verschillende soorten installaties opgesteld, gericht op industriële warmte, groene waterstofintegratie en directe CO2-conversie. Deze technologieën maken gebruik van duurzame elektriciteit en kunnen praktisch gedemonstreerd worden.

Interessant idee

Een opmerkelijk aspect van het FLIE is de mogelijkheid om nieuwe apparatuur te integreren in bestaande industriële installaties. Hierdoor kunnen fabrikanten hun nieuwste ontwikkelingen presenteren aan potentiële klanten, wat de laatste stap vormt naar marktintroductie. Dit aspect verbindt de wereld van fabrikanten en kennisinstellingen met de praktische industriële toepassing.

Focus op integratie

Het Fieldlab heeft als voornaamste focus de integratie, demonstratie en verbetering van elektrificatietechnologieën, zoals warmtepompen, hoge temperatuur-warmteopslag, elektrolyse voor groene waterstofproductie en CO2-conversieprocessen. Het doel is om deze veelbelovende technologieën in de komende jaren naar praktische toepassingen te brengen.

De oprichting van het FLIE vermindert de financiële risico’s voor fabrikanten en zorgt voor een samenwerking tussen verschillende sectoren en belangen, met steun van nationale en regionale overheden. Bovendien brengt het innovatieve fabrikanten en industriële bedrijven uit het havengebied samen om de ontwikkeling van duurzame productieprocessen te stimuleren.

Aantrekkelijker maken

Het FLIE draagt niet alleen bij aan aanzienlijke CO2-reductie en duurzame bedrijvigheid, maar maakt ook het Rotterdamse havengebied aantrekkelijker voor internationale bedrijven om hun producten te demonstreren en zich te vestigen. Het heeft de potentie om de industrie in Nederland naar een schonere en duurzamere toekomst te leiden, met hoogwaardige werkgelegenheid en innovatieve doorbraken als gevolg. 

Eerst twee jaar

Het Fieldlab is nu ongeveer twee jaar bezig, vertelt directeur Peter van Hooft. "We hebben al zo’n 20 haalbaarheidsprojecten afgerond met startups en industriële partijen. Daarbij werken we nauw samen met het Havenbedrijf Rotterdam, ook een van de partners in het samenwerkingsverband. Samen zoeken we naar de nieuwe inrichting van het havenindustrieel complex, wat is er nodig? Daarbij richten we ons op de circulaire economie en de materialentransitie. Maar vooral ook op de energiebehoefte in de nabije toekomst. Het is belangrijk dat we de energietransitie versnellen, we hebben de klimaatdoelen nou eenmaal met elkaar afgesproken. Dus daar willen we ons voor inzetten."

Mierenzuur

Bij FLIE kunnen innovaties dus ontwikkeld en veilig getest worden. Dat zijn vooral innovaties op het gebied van het omzetten van elektriciteit naar warmte en het omzetten van CO2 naar bruikbare energie. 
Peter: "Een goed voorbeeld daarvan is de Zeus-installatie, ontwikkeld door TNO/Voltachem. In deze installatie wordt mierenzuur gemaakt van groene CO2. Mierenzuur is een stof die insecten en planten produceren bij hun verdediging. De stof wordt veel gebruikt in de industrie, bijvoorbeeld bij de productie van geneesmiddelen. Als het Zeus-systeem gevalideerd en goedgekeurd is bij het Fieldlab, kan TNO verder opschalen en een pilot plant realiseren. Het doel is om daarmee ongeveer 2,5 megaton emissiereductie per jaar te realiseren."

Zeus

De machine heeft niet alleen een grootse naam – Zeus, vernoemd naar de Griekse oppergod – hij gaat ook indrukwekkende dingen doen. Peter van Hooft: "Er is te veel CO2 in de lucht en dat is een groot probleem. Om de klimaatdoelstellingen te halen, zijn drastische maatregelen nodig. Dus minder CO2-uitstoot in de industrie en meer nieuwe, schone en duurzame productieprocessen. Daarbij moeten we echt versnellen. Ik zie mezelf als een dirigent die mensen bij elkaar brengt, mensen die net zo gepassioneerd zijn om de versnelling door te zetten. Wat mij drijft is het bij elkaar brengen van partijen die de wereld willen verbeteren. Zo willen we over een paar jaar met FLIE tien systemen per jaar marktrijp maken en positief bijdragen aan de elektrificatie van de industrie."

Heeft Peter nog tips voor andere bedrijven? "De klimaatopgave is groot, maar haalbaar. Wij kunnen helpen om goede oplossingen te vinden voor specifieke processen en reststromen. Zonder samenwerking geen versnelling, we kunnen dit met elkaar dus ga het gesprek aan!"