Visafval als verpakking

Visafval eindigt doorgaans op de composthoop. Daar breekt het binnen zes weken af en wordt daarna hergebruikt. Kan dat niet anders?

Lucy Hughes, een Britse productontwerper, wilde hergebruik van visafval rerealiseren door rode algen te binden met eiwitten die uit vissenschubben worden gehaald. Het resultaat: een doorzichtig materiaal dat als verpakking kan dienen, bioplastic dus. Een milieuvriendelijke vervanger van ‘gewoon’ plastic?

De loftuitingen konden niet op, eind 2019. Hughes had een haalbaar alternatief voor plastic verpakkingen ontwikkeld en daarvoor kreeg ze de prestigieuze James Dyson-award plus een bedrag van 30.000 Britse Ponden.

Haar oplossing, een verbinding van rode algen met eiwitten uit vissenschubben kreeg de naam MarinaTex. Een doorschijnend materiaal dat zowel biologisch afbreekbaar als composteerbaar zou zijn. MarinaTex vergaat binnen zes weken, wat betekent dat het gemakkelijk kan worden weggegooid met het gewone huishoudelijke afval.

‘Bioplastic vermindert de wegwerpcultuur niet’

De eerste tests toonden aan dat de MarinaTex sterker, veiliger en milieuvriendelijker is dan plastic. Voor de productie is minder energie nodig dan voor vergelijkbare kunststoffen. Plastic wordt over het algemeen geproduceerd bij een temperatuur boven de 150 °C, terwijl MarinaTex met een temperatuur van onder de 100­ °C kan worden gemaakt.

Niets dan hosanna dus?

Helaas. Bioplastic en ook MarinaTex worden meestal gebruikt om wegwerpplastic te vervangen. Daarmee blijft het een verpakking die je eenmalig gebruikt en vervolgens weggooit en draagt het dus niet bij aan het terugdringen van de wegwerpcultuur.

Bovendien: dat afbreken van biologisch afbreekbaar plastic, dat gebeurt nauwelijks vanzelf. Daarvoor zijn specifieke omstandigheden nodig. Composteerbare plastic verpakkingen hebben twaalf weken in een composteerinstallatie nodig om af te breken. Die verpakking mag daarom niet bij het gft. Bij het plastic afval stoppen mag ook niet, want bioplastic vervuilt de gewone plasticrecycling.

De meeste bioplastics worden gemaakt van natuurlijke grondstoffen zoals visafval, suikerriet of maïs, vaak geproduceerd door middel van intensieve viskweek of landbouw. Dat kost veel energie, land en water.
Negatieve milieueffecten dus.

MarinaTex en bioplastic zijn dus geen wonderoplossingen voor onze plasticcrisis. Als we een duurzame oplossing willen, moeten we vooral drastisch minder wegwerp- (bio)plastic produceren.
Reductie en hergebruik helpen wel.

Investeren in verpakkingsvrije opties of herbruikbare of hervulbare verpakkingen dan maar? Ook dat moet nog blijken. Per 1 januari 2022 treedt namelijk een nieuwe EU-verordening in werking en hoe die in de praktijk uitvalt, is nog even de vraag.