Over MOSH en MOAH is de laatste jaren veel te doen. De koolstoffen, die qua naam eerder aan Japanse animatiehelden doen denken, komen voor in minerale oliën en kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid. De stoffen zijn inmiddels aangetroffen in voedingsmiddelen, maar ook in diervoeding, voedingssupplementen, geneesmiddelen en cosmetica.
“Minerale oliën horen niet thuis in voeding, maar komen daar per ongeluk in terecht,” aldus Ruben Thomaes, Business Unit manager Dioxine van Eurofins Food, Feed, Water Benelux. “Bijvoorbeeld via de inkten op de verpakking, of door het gebruik van smeerolie voor een lopende band.” Eurofins verricht onderzoek naar de aanwezigheid van beide koolstoffen in voeding, en geeft advies hoe migratie van de stoffen naar voedsel te voorkomen.
MOSH en MOAH werden voor het eerst ontdekt in pasta en ontbijtgranen. “De koolstoffen waren waarschijnlijk afkomstig uit inkten die gebruikt waren op de verpakking,” aldus Thomaes. In 2012 werden de stoffen aangetroffen in chocolade uit adventskalenders. Sindsdien zijn ze in veel meer producten gevonden. Producten als rijst, granen, meel van granen, chocolade, specerijen, vetten, oliën en verpakt voedsel maken de meeste kans op besmetting.
Mutageen
Hoe giftig MOSH en MOAH zijn, is nog onbekend. De European Food Safety Autority (EFSA) beschouwt MOAH in ieder geval als kankerverwekkend en mutageen. “Dierproeven wijzen uit dat dieren MOSH opslaan in het lichaam. Minerale olieresten met lage viscositeit accumuleren en zijn schadelijk voor de lever, hartkleppen en lymfeklieren. De vraag is of dit ook geldt voor mensen. Het RIVM zwakt de schadelijkheid van MOSH iets af op basis van literatuurstudies, maar acht MOAH uit onvoldoende gezuiverde oliën kankerverwekkend, zelfs bij lage blootstelling.”
Als droge voeding in contact komt met verpakkingsmateriaal dat inkt of lijm bevat van synthetische oorsprong, kan het misgaan. Bij verdamping kunnen die stoffen in het voedsel terechtkomen. In Europa gelden regels voor de inkten op verpakking, om migratie van de koolstoffen naar voedsel te voorkomen. Maar helemaal waterdicht is dit systeem niet. Door het gebruik van gerecyclede verpakkingsmaterialen is het lastiger te bepalen of er al dan niet sprake is van inkt met minerale oliën. Buiten Europa gelden geen regels voor wat betreft het gebruik van voedselveilige inkt. “Vooral wanneer je producten uit China of Zuid-Amerika gaat importeren, loop je risico.”
Verontreiniging bij productie
Niet alleen via inkt op de verpakking kunnen de koolstoffen in voedingsmiddelen terecht komen. “Dat kan ook tijdens de productie gebeuren. De smeerolie die gebruikt wordt voor het onderhoud van apparaten zoals een lopende band kan terecht komen in voedingsmiddelen. Ook hier geldt dat bij verdamping de oliën in een voedingsproduct terecht kunnen komen. Hier zijn eveneens regels voor: er mag alleen plantaardige olie worden gebruikt. Maar in de praktijk kan het best voorkomen dat men een minerale olie gebruikt. Deze is doorgaans goedkoper.”
Niet alleen smeerolie kan leiden tot problemen. De koolstoffen kunnen ook afkomstig zijn uit brandvertragende middelen, reinigingsmiddelen, pesticiden en antischuimmiddelen. Ook uitlaatgassen van verkeer of industrie kunnen boosdoener zijn. Aan het polijsten van fruit of het losweken van bakproducten uit de oven komen soms synthetische oliën te pas. Verder migreren MOSH en MOAH ook door de keten heen: bevat de droge pasta MOSH en MOAH? Dan bevat de kant-en-klare spaghetti bolognese waarin deze pasta is verwerkt deze stoffen ook.”
Wetgeving
Op dit moment is er nog geen regelgeving op het gebied van MOSH en MOAH. In buurland Duitsland is dat anders. “Niet, zo gek, Duitsland loopt meestal voorop,” aldus Thomaes. Het Duitse Federale Instituut voor risicobeheersing (BfR) stelt sinds 2009 dat voedsel verplicht onder MOSH en MOAH normen moet blijven. Zo mag een product niet meer dan 0,5 mg/kg MOAH (C16 – C36) bevatten en niet meer dan 2 mg /kg MOSH (C20 tot C35). “Wij adviseren onze klanten om uit te gaan van deze Duitse normen.” Ondanks dat er nog geen regelgeving is, is een aantal koplopers toch al met het onderwerp bezig. “We voeren voor bedrijven al testen uit. Dit is een kans voor bedrijven om te laten zien dat ze, ook al is de regelgeving nog niet zo ver, willen investeren in voedselveiligheid. Een mooie kans om zich te profileren als bedrijf.”
Eurofins Food, Feed, Water Benelux wil vast vooruitlopen op eventuele wetgeving, om klanten alvast van dienst te kunnen zijn. Per maand worden nu zo’n honderd testen gedaan. “Wij kunnen nu via de HPLC-GC-methode achterhalen of er MOSH en MOAH in uw product voorkomt. Dat kunnen we analyseren in één run. We kunnen onderscheid maken tussen MOSH en MOAH en hoeveelheid van deze twee stoffen in het product apart berekenen.”
Het beste is natuurlijk om de migratie van de koolstoffen naar voedsel te voorkomen. Dat kan door plantaardige oliën te gebruiken, in plaats van minerale oliën. “Door natuurlijke drukinkt te gebruiken of een plantaardige olie als smeermiddel, kunnen die niet zorgen voor besmetting van uw voedselproduct met minerale oliën.”
Eurofins Food, Feed, Water Benelux
-
Zandbergsestraat 1
-
4569 TC Graauw
-
Tel: +31 (0)114 635400
- www.eurofinsfoodfeedtesting.nl