Zo blijft integriteit gewaarborgd

Duurzaamheid en de herkomst van voedsel waren al belangrijk, maar juist in deze coronatijd gaan mensen nog meer nadenken over waar hun voedsel vandaan komt. “Voor producenten is het belangrijk dat ze de integriteit van hun producten kunnen waarborgen”, aldus Hans van der Moolen, expert Voedselfraude bij Eurofins Food, Feed, Water Benelux. “Gezien de extra verplichtingen die de coronacrisis met zich meebrengt, staat het misschien niet boven aan de agenda. Maar eigenlijk zouden we maandelijks, en in tijden van crisis misschien wekelijks, aandacht moeten hebben voor dit thema om problemen te voorkomen.”

De laatste maanden werd Eurofins minder ingeschakeld voor audits en tests die moeten helpen om voedsel­fraude tegen te gaan. Van der Moolen: “We kregen een lager aantal meldingen; de overheid heeft de laatste maanden minder gecontroleerd dan anders. Toch heb ik niet het idee dat voedselfraude in deze tijd niet voorkomt. Het tegenovergestelde zou zelfs waar kunnen zijn. Met grenzen die vanwege de corona dicht bleven, moesten producenten wellicht op zoek naar andere leveranciers. Daarmee neemt de onzekerheid toe. Wat voor ingrediënten haal ik in huis, hoe weet ik zeker dat er niet mee geknoeid is? In dit soort situaties ontbreekt het wel eens aan tijd om een audit te laten uitvoeren. Maar juist daarin schuilt het gevaar. Dan wordt het lastig om de integriteit van je product te waarborgen.”

Waakzaamheid blijft geboden, volgens Van der Moolen. Nieuwe gevallen van voedsel­fraude steken zomaar de kop op, ook binnen sectoren waar men dacht alle zaken weer op orde te hebben. “Zo was er onlangs weer een fraudegeval met paardenvlees, in Denemarken en Nederland. Ondanks het schandaal van een aantal jaar geleden blijkt eens te meer dat we hierop alert moeten blijven.”

Om voedselfraude te voorkomen is het aller­eerst belangrijk om kennis te verzamelen. Van der Moolen: “Wat voor fraude wordt er gepleegd, wat zijn de risico’s daarop, hoe is het in het land van herkomst geregeld? Zeker in een noodsituatie, waarbij snel moet worden gewisseld van leverancier, is het lastig om zo’n inventarisatie te doen. Gelukkig verzamelen steeds meer bedrijven de nodige kennis. Wij voorzien onze klanten bovendien dagelijks van relevante informatie, nieuws over gevallen van voedselfraude die voor hun product of sector van belang kunnen zijn. Helaas staan deze ontwikkelingen nooit stil, daarom houden we het nieuws goed in de gaten. Zo kunnen we gericht advies geven aan de klant. Wanneer we het signaal krijgen dat productgroepen van een klant risico lopen, trekken we aan de bel.” Van der Moolen werkt hierbij nauw samen met internationale collega’s. “Op deze manier kunnen we snel schakelen en zijn we ook van interna­tionale ontwikkelingen op de hoogte.”

Risicobeoordeling

De tweede stap is een vulnerability check of risicobeoordeling. Van der Moolen licht toe: “Veel bedrijven hebben wel een overzicht van ingrediënten en mogelijke risico’s die daaraan verbonden zijn. Moet je echter noodgedwongen op een andere leverancier overstappen, dan moet het risico op fraude opnieuw worden ingeschat. Dat schiet er, zeker nu, weleens bij in; bij lang niet alle bedrijven is deze risicobeoordeling ingeslepen. Bij een volle agenda is het dan lastig om zo’n beoordeling in te plannen. Daarom zou je maandelijks of zelfs wekelijks een vast moment hiervoor moeten inlassen, zodat het een automatisme wordt. Is er niets aan de hand, dan ben je immers ook zo klaar.”

De laatste stap is het laten uitvoeren van audits, waarmee de herkomst en integriteit van ingrediënten daadwerkelijk zijn vast te stellen. “Eurofins kan bij al die drie stappen een rol van betekenis spelen”, zegt Van der Moolen. “Voorheen ging men alleen naar laboratoria voor het uitvoeren van tests, ­tegenwoordig hebben we ook een adviserende en voorlichtende rol. Analyses blijven echter een belangrijk onderdeel van onze ondersteuning. Op dit vakgebied vinden nog steeds nieuwe ontwikkelingen plaats. We kunnen steeds meer met onze analyses. Zo wordt het makkelijker om fraude tegen te gaan. Op dit moment zien we van de fraudegevallen slechts het topje van de ijsberg.”

Vlees-pluimvee eurofins

DNA-profielen

In een aantal sectoren is het risico op fraude groter dan voor andere productgroepen. Van der Moolen: “Denk bijvoorbeeld aan vlees, vis, vruchtensappen, specerijen en wijn. Een van de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van waarborging van de integriteit van vlees is het afnemen van DNA-profielen van bijvoorbeeld koeien. Gebeurt dit op grotere schaal, dan kun je de herkomst van je biefstuk controleren tot aan de individuele koe. Daarvoor geldt wel dat van alle koeien op een boerderij een dergelijk profiel moet zijn opgeslagen, anders loop je alsnog het risico dat de herkomst niet te achterhalen is. De informatie over de koe kan in een blockchain worden opgeslagen. Zo is tijdens elke stap de herkomst te traceren. Belangrijk bij deze ontwikkeling is dat de hele keten meedoet: van boer tot producent. Het bepalen van een DNA-profiel is niet heel kostbaar, maar deze methode is niet voor alle vleestypen interessant en haalbaar qua kosten. Maar zeker voor speciaal vlees, waarbij ­bepaalde claims gelden over land van herkomst of leefwijze, kan het interessant zijn. Bijvoorbeeld in het geval van biologisch of ‘exotisch’ vlees. Voor deze methode bestaat al interesse. Een halalslagerij is geïnteresseerd en ook vanuit Australië is er belangstelling voor.”

Benieuwd wat Eurofins voor u kan betekenen? Kijk op www.eurofinsfoodtesting.nl of stuur een mail aan foodsafetysolutions@eurofins.com. We adviseren u graag over welke beheersmaatregelen en analyses in uw situatie nuttig zijn en waarom. Kortom: als kennispartner denken wij graag met u mee om ook uw ­organisatie te beschermen tegen de risico’s van voedselfraude.

Eurofins Food, Feed, Water Benelux

• Munsterstraat 9

• 7418 EV Deventer

• Tel: +31(0)888 31 03 30

• www.eurofinsfoodfeedtesting.nl